ثبت و اعلام وقایع حیاتی در سقز؛ ولادت و ازدواج آری، طلاق و وفات خیر

از ولادت، ازدواج، فوت و طلاق به عنوان وقایع حیاتی نام برده می‌شود که مسئولان در تمامی جلسات به ثبت آن در مهلت قانونی تأکید دارند. اما در جلسه‌ای که روز پنجشنبه در فرمانداری سقز و به مناسبت روز ملی ثبت احوال برگزار شد مثل همیشه به ارائه یک سری عدد و رقم خشک و خالی بسنده شد.
رئیس اداره ثبت احوال سقز در این جلسه گفته است: تا پايان آذرِ ۹۹ تعداد ۲۴۸۷ نفر متولد شده‌اند كه اين آمار نسبت به مدت مشابه در سال گذشته كه ۲۶۴۷ نفر بوده است ۶ درصد كاهش نشان می‌دهد.

علیزاده همچنین از کاهش ازدواج در شهرستان سقز از اول سال تاكنون نسبت به مدت مشابه خبر داده و گفته است: تا پايان آذرماه ۹۸ تعداد ۱۴۴۱ واقعه ازدواج ثبت شده بود كه اين آمار در سال جاری ۱۴۲۲ مورد است. اما در خصوص دو واقعه دیگر یعنی طلاق و وفات صرفا به افزایشی بودن آن اشاره و رقم دقیقی ارائه نشده است.

علیزاده در گفتگو با واکاوی در مورد عدم ارائه آمار این دو واقعه حیاتی اظهار داشت: “سیاست‌های اداره‌کل ثبت احوال استان بر این مبناست که آمار طلاق اطلاع‌رسانی نشود”. وی اما به چرایی این تصمیم اشاره‌ای نکرد. علیزاده عدم ارائه موارد وفات را نیز به اپیدمی کرونا مرتبط دانست.

احتمالا مسئولان خود به این امر واقف‌اند که ثبت وقایع حیاتی از عوامل بسیار مهم توسعه و برنامه‌ریزی در هر جامعه است. سیستم‌های ثبت احوال و آمارهای حیاتی اجازه تولید آماری در خصوص پویایی جمعیت، بهداشت و نابرابری‌ها در ارائه خدمات را در سطح یک کشور به طور مداوم فراهم می‌کند. این اطلاعات می‌تواند مبنایی برای سیاست گذاری‌ها و ارزیابی پیشرفت برنامه‌ها در بخش‌های مختلف برای بهبود وضعیت بهداشتی، رشد اقتصادی و کاهش فقر و نابرابری باشد.

یک جمعیت‌شناس در این‌باره به واکاوی گفت:
اطلاعات به تنهایی ممکن است تغییری ایجاد نکند، اما می‌تواند شرط لازم برای آن باشد. طی فرآیند ثبت آمارهای حیاتی اطلاعات دقیق و به موقع‌ برای سیاست‌گذاری در دسترس خواهد بود و دولت می تواند به داده‌های قابل اعتماد و مداوم جمعیت دسترسی داشته باشد تا بتواند در مورد سیاست‌ها، برنامه‌ها و ارائه خدمات، تصمیمات آگاهانه اتخاذ کند.

“لیلا عنایت‌زاده” در ارتباط با شفافیت آماری افزود: افزایش شفافیت از موارد اساسی در استفاده از آمارهای حیاتی است که علاوه بر دولت‌ها برای شهروندان نیز حائز اهمیت است. باز بودن دولت‎‌ها نقش مؤثری در ارتقاء شفافیت آمارهای حیاتی دارد، در چنین دولت‌هایی سرکوب اطلاعات را حداقل در مورد تغییرات جمعیت شاهد نیستیم. اما در برخی جوامع، آمارهای مربوط به وقایع جمعیتی در موقعیت‌ها و شرایط ویژه، نه ماهیتی کمی و عددی بلکه ماهیتی سیاسی می‌یابد.

عنایت‌زاده با اشاره به اخبار مرتبط با جلسه ثبت وقایع حیاتی در فرمانداری سقز گفت: ارائه‌ی آمارهای مربوط به ازدواج و ولادت در ۹ ماه نخست سال ۹۹ در مقایسه با سال قبل و عدم ارائه‌ی آمارهای مربوط به مرگ و میر و طلاق در نشست اخیر فرمانداری شهرستان سقز دال بر حساسیت و باز یا بسته بودن دولت‌ها و بحث از آن در این برهه زمانی است. از نظر وی، این پنهان کاری برای مرگ و میر بیشتر از سایر آمارهای حیاتی است و در ابتدایی‌ترین سطح، آگاهی از میزان‌های واقعی مرگ و میر، برای نمونه میزان مرگ و میر نوزادان ممکن است بر ادعاهای نادرست دولت‌ها درباره کیفیت سیستم بهداشتی یا بهبود آن خدشه وارد کند.

در یک سطح دقیق‌تر، می‌توان از آمارهای مرگ به نارسایی‌های خاص در سیستم مراقبت‌های بهداشتی یک جامعه پی برد که گاه افشای این نارسایی‌ها باعث خدشه‌دار شدن وجهه‌ی دولت‌ها در جامعه بین‌الملل می‌شود. در شرایط کنونی و در مواجهه با همه‌گیری کرونا ویروس این فرضیه محتمل است که انعکاس ندادن آمارهای واقعی نظیر مرگ و میر و طلاق که هر دو بسیار متأثر از بحران پیش آمده بوده‌اند بیشتر ارائه تصویری مطلوب از اقدامات مقابله‌ای و مدیریت بیماری کوئید ۱۹ ‌باشد.

و در آخر اینکه، مسئله شفافیت در رابطه با ثبت احوال نه تنها باعث می‌شود اقدامات دولت در معرض دید جامعه قرار گیرد و کارآمدی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها را بر وقایع حیاتی مشاهده کنند، بلکه باعث می‌شود جامعه نیز در معرض دید دولت قرار گیرد و سیاست‌های کارآمد را در پیش گیرند. بنابراین لازم است دولت‌ها به جای پاک کردن صورت مسأله و عدم انعکاس چنین وقایعی، سیاست‌های مقابله‌ای مناسبی را اتخاذ کنند.