آب در این آبادی مایه حیات نیست

تعدادی از روستاهای سقز یا از کمبود آب شُرب رنج می‌برند و یا سیستم لوله‌کشی آن به علت قدیمی بودن مشکلاتی را برای اهالی بوجود آورده است.

اما قضیه در مورد روستای «کوچک سفلی» متفاوت است. روستایی از توابع بخش مرکزی سقز و در مسیر سقز-بوکان، با آنکه دارای چشمه‌ای جهت تأمین آب است، اما این آب دارای آرسنیک (یک ماده شیمیایی شبه فلزی طبیعی که اگر مقدار خطرناکی از آن وارد بدن شود، ممکن است منجر به سرطان، بیماری کبد و حتی مرگ شود) است و همین مشکلاتی را برای اهالی بوجود آورده است.

در همین ارتباط، عبدالله رحمانی خبرنگار ایرنا با حضور در روستا و گفتگو با دهیار، شورا و سایر اهالی به بررسی موضوع پرداخته است که می‌توانید در لینک زیر بخوانید.

از قبل، خبرهایی از وجود مشکلاتی در آب شرب روستای کوچک سفلی شنیده بودم و حتی برخی می گفتند تعداد زیادی از اهالی روستا بر اثر نوشیدن این آب به بیمارهای مختلفی از جمله سرطان مبتلا شده و بیماری های کلیوی در این روستا بیداد می کند.

آرسنیک یک ماده شیمیایی شبه فلزی طبیعی است که ممکن است در آب های زیرزمینی موجود باشد، مصرف آن منجر به مشکلات سلامتی می شود، اگر مقدار خطرناکی از آرسنیک وارد بدن شود، ممکن است منجر به سرطان، بیماری کبد و حتی مرگ شود غلظت آرسنیک می تواند نتیجه فعالیت های انسانی مانند معدن کاری فلزی یا استفاده از آفت کش ها باشد.

هر چند این موضوع خوشایند نیست اما دوست داشتم از نزدیک با اهالی روستا دیدار کنم و به درد دل آنان گوش دهم و شاید بتوانم به عنوان یک خبرنگار دردشان را به گوش مسوولان برسانم.

در سفری که چندی پیش به شهرستان سقز داشتم عزمم را جزم کردم که به این روستا هم سفر کنم، با کمک یکی از دوستان قدیمی شماره تماس دهیار روستا را پیدا کردم.

دهیار روستای کوچک سفلی «افسر تازه مولود» نام داشت و وقتی از برنامه سفر به این روستا برای تهیه گزارش خبری مطلع شد از رسانه ای شدن این موضوع ابراز خوشحالی کرد.

روستا کوچک سفلی آخرین روستا کردستان به سمت آذربایجان غربی است و در مسیر جاده سقز- بوکان قرار دارد، “کوچک” واژه‌ای کُردی به معنی سنگ است و براستی این اسم هم برازنده این روستا بود چون تمام کوه های اطراف روستا معدن سنگ بود.

در این مسیر حدود ۱۰ کیلومتر مانده به بوکان جاده ای فرعی مسیر روستای کوچک سفلی را نشان می داد، پس از طی ۲ کیلومتر در این جاده فرعی به روستا رسیدم و بعد از ورود به روستا به خانم دهیار روستا زنگ زدم.

تعدادی از خانه های روستا نوسازی شده بود و تعدادی دیگر همان بافت قدیمی و کاهگلی داشت، کوچه های روستا خاکی و به دلیل بارش باران شب گذشته کمی گلی بودند.

آن روز، روز شلوغی برای روستا بود و از شرکت توزیع برق نیز برای تعویض کابل های برق آمده بودند و به همین خاطر برق و اینترنت روستا هم قطع بود و در چند نقطه از روستا سیم‌بانان روی تیرهای برق مشغول کار بودند و خودروهای سبک و سنگین شرکت توزیع برق در روستا تردد می کردند.

دهیار روستا خانم جوانی در حدود ۳۰ سال سن و مدرک تحصیلی کارشناسی رشته اقتصاد کشاورزی داشت و قبل از رسیدن من اعضای شورای اسلامی روستا را که آنان هم جوان بودند، جمع کرده بود.

دهیار، اعضای شورای اسلامی روستا را معرفی کرد و پس از آن مشکل روستا را این گونه بیان کرد: در روستای کوچک سفلی ۵۰ خانوار ساکن هستند و طبق آزمایش های صورت گرفته آب شرب روستا ۱۸ برابر حد مجاز آرسنیک دارد.

افسر تازه مولود گفت: آب روستا از چشمه ای در بالا دست روستا تامین می شود و لوله کشی آب شرب بسیار قدیمی و فرسوده است، برای رفع این مشکل ۲ برنامه کوتاه مدت و بلند مدت را اجرا کردیم.

وی در خصوص برنامه کوتاه مدت برای حل مشکل آب گفت: اداره آب و فاضلاب شهرستان سقز سه تانکر را در سه نقطه روستا قرار داده است و هر روز صبح آب تصفیه شده را با استفاده از تانکر به روستا می آورند و در داخل تانکرهای تعبیه شده در داخل روستا می ریزند.

وی افزود: آبرسانی سیار نمی تواند جوابگوی نیاز اهالی باشد و مردم استقبال خوبی از آن نمی کنند و جانمایی تانکرها هم مناسب نیست و به دلیل عرض کم کوچه دستگاه کشنده تانکر به یکی از تانکرهای ثابت نمی رسد.

تازه مولود گفت: برنامه بلند مدت هم آبرسانی از طریق مجتمع آبرسانی باغلوجه است که این طرح هم در دست اجراست.

یکی از اعضای شورای اسلامی روستا هم وارد بحث شد و گفت: تامین آب شرب برای روستا یک نیاز اساسی است و کسی نمی تواند منکر آن شود.

رحمان عبدالله پور از گلایه اهالی روستا در مورد تانکرهای آب گفت و افزود: آب تانکر در این فصل منجمد می شود و برای باز شدن شیر آب باید مقدار زیادی آب گرم استفاده کرد و در تابستان نیز بسیار گرم است و بدون یخ قابل استفاده نیست.

وی اظهار داشت: آب درون تانکرها هر چند بهداشتی هم باشد اما چون در تانکر بدون حفاظ است امنیت ندارد و اگر کسی مقداری سم و یا چیز دیگری در آن بریزد تا مردم مریض شوند قابل تشخیص نیست و به همین خاطر است اهالی از آن استقبال نمی کنند.

دیگر عضو شورای اسلامی روستا کوچک سفلی گفت: مدتی است برخی بیماری ها مانند سرطان، بیماری کلیوی و کبد در بین اهالی روستا شایع شده و برخی از اهالی روستا این موضوع را به آب شرب ارسنیک دار روستا ربط می دهند.

درخواست ما این است که تیم پزشکی به روستا ما بیاید و این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند تا مردم از این نگرانی و دلهره رهایی پیدا کنندژاله حسن زاده افزود: درخواست ما این است که تیم پزشکی به روستا ما بیاید و این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند تا مردم از این نگرانی و دلهره رهایی پیدا کنند.

وی اضافه کرد: تداوم این شرایط باعث شده که بسیاری از اهالی روستا بویژه جوانان تمایل زیادی برای ماندگاری در روستا ندارند و مزارع خود را رها کرده و در شهرهای سقز و بوکان به دنبال اشتغال کاذب و کارگری هستند.

این عضو شورای اسلامی روستای کوچک سفلی افزود: شبکه بهداشت سقز آب داخل چند چاه در پایین دست روستا را نیز آزمایش کرده و که میزان آرسنیک آنها نیز بیش از حد مجاز است.

وی با اشاره به سفر اخیر وزیر نیرو به کردستان گفت: هنگامی که از این سفر باخبر شدیم درخواست اهالی روستا برای تکمیل سریع آبرسانی به روستای کوچک سفلی را در شهرستان بانه به وزیر تقدیم کردیم.

دیگر عضو شورای اسلامی روستا هم از برخوردهای دوگانه مسوولان گلایه کرد و گفت: تابستان امسال شکایت خود را پیش مسوولان بردیم و آنان از چشمه آب روستا بازدید کردند و یکی از مسوولان پس از بررسی آزمایش ها حاضر نشد میوه هایی که با آب چشمه شسته بودیم را بخورد.

صلاح سهرا افزود: در حالی که مسوولان نمی توانند حتی یک لیوان از آب چشمه میل کنند، چگونه کودکان خردسال، پیر و جوان روستا از این آب استفاده کنند.

وی اضافه کرد: اگر این روند تداوم داشته باشد، اهالی روستا ناچار به مهاجرت به شهر خواهند شد و روستا خالی از سکنه می شود و اهالی کسب و کار خود را از دست خواهند داد.

وی در خصوص استفاده مردم از آب تانکرها نیز گفت: برخی خانه ها و حتی مدرسه روستا فاصله زیادی با تانکرها دارد و به همین دلیل اهالی و حتی دانش آموزان نمی توانند برای تامین آب شرب خود مراجعه کنند.

در ادامه بازدید از روستا با چند نفر از اهالی روستا در مورد آب شرب روستا حرف زدم، برخی از آنان تمایلی به استفاده از آب تانکرها نداشتن و برخی فقط به منظور شرب در شبانه روز مقداری از آب تانکرها را در ظرف های پلاستیکی می ریختند.

یکی از اهالی روستا که پیرمردی ۶۵ تا ۷۰ ساله بود گفت: مردم روستا چندین سال است از این آب استفاده می کنند و هیچ مشکلی نداشت، چند سال قبل باران شدیدی بارید، بعد از آن آب شرب روستا زرد رنگ شد.

محمد سهرا که در روستا به “حەمەی خامەنیج” شهرت دارد، افزود: بعد از چند روز متوجه شدیم که شیرابه یک واحد تولیدی بسته بندی فضولات طیور که در بالادست چشمه مجوز فعالیت داشت و (البته هنوز هم فعالیت می کند)، وارد آب چشمه شده بود و به همین خاطر آب شرب طعم و رنگ خاصی داشت و کیفت خود را از دست داده است.

وی اضافه کرد: هر چند بعد از این اتفاق دوباره آب تمیز شد اما به تدریج هر روز کیفیت آب بدتر و بدتر شد و اکنون می گویند که آب چشمه آرسنیک دارد.

در مدت چند ساعتی که در داخل روستا بودم تنها یکی ۲ نفر برای تهیه آب به تانکرها مراجعه کردند و البته قبل از رسیدم من به روستا تانکر اصلی که هر روز به صورت سیار آب را به روستا می آورد، آب را در داخل تانکرها تخلیه کرده بود.

مجتمع آبرسانی باغلوجه ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد

پس از آنکه دریافتم مردم روستای کوچک سفلی استقبال خوبی از تانکرهای آب نمی کنند و همچنان آب دارای آرسنیک زیاد در روستا استفاده می شود، موضوع را با مسوولان شرکت آب و فاضلاب سقز مطرح کردم.

رییس اداره آب و فاضلاب سقز گفت: مجتمع آبرسانی باغلوجه در مجموع آب ۱۲ روستای این منطقه با جمعیت چهار هزار و ۲۰۰ نفر از جمله مشترکان کوچک سفلی را تامین می کند اما این طرح در حدود ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

مجتمع آبرسانی باغلوجه در مجموع ۵۶ کیلومتر خط انتقال دارد که تاکنون ۱۸.۶ کیلومتر آن انجام و برای تکمیل آن در حدود ۸۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است

احمد حیدری افزود: مجتمع آبرسانی باغلوجه در مجموع ۵۶ کیلومتر خط انتقال دارد که تاکنون ۱۸.۶ کیلومتر آن انجام و ۱۹۰ میلیارد ریال برای آن هزینه شده که برای تکمیل آن در حدود ۸۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.

وی اضافه کرد: برای تامین آب این مجتمع از ۲ حلقه چاه نیمه عمیق در بستر رودخانه سیمینه و در بالادست روستای قهرآباد حفر شده است و تا تکمیل این پروژه آب شرب روستای کوچک سفلی به صورت سیار تامین می شود.

وی افزود: این شرکت در مجموع ۶۰ هزار مشترک آب شهری و روستایی دارد در مجموع ۳۳۷ روستای این شهرستان، ۱۷۰ روستا تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب و ۱۶۷ روستا تحت پوشش این شرکت قرار ندارد.

مساله آب شرب از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و علاوه بر آن این امر به سلامتی مردم هم مرتبط است، پس لازم است که مسوولان امر برای تکمیل هر چه سریع تر خط انتقال آب این روستا آستین همت را بالا ببرند.

از طرفی دیگر نهادهای مرتبط با مساله سلامت مردم بویژه شبکه بهداشت و درمان و انجمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد، با برگزاری دوره های آموزشی، پخش فیلم و بولتن مردم این روستا را از خطرات ناشی استفاده از آب شرب دارای آرسنیک آگاه کنند تا مردم برای مصرف آب از تانکرهای آبرسان ترغیب شوند.