اجرای پیاده راه و تاثیر آن برکیفیت زندگی در بافت شهری
✍چیمن حسینی| کارشناس ارشد باستان‌شناسی و معماری
فقر معماری، ضعف زیرساخت‌های ترافیکی برای سهولت دسترسی سایرین، کمبود شدید مبلمان شهری، پراکندگی و ترکیب ناموزون مشاغل و… بخشی از عواملی هستند که در کنار تورم افسارگسیخته‌ی نرخ فضاهای تجاریِ مرغوبِ بازار سقز، امکان جوانگرایی توانمند (و نە مستأجری) را سلب نمودە است. از طرفی کم رغبتی و سالمندی کسبە منجر به رفتار درونگرا شده و بازار این شهر را دچار سستی و رخوت کردە است.
ساختگاە مکانی سقز در دامنە کوه‌ها و تپەهای مشرف بر رودخانەها و بهرەمند از چشمەها است کە حاکی از نگرش عالمانە و اقتضائی پیشینیان است. بازار در دل این تمدن باستانی واقع است و نقطه ثقل تعاملات اجتماعی بشمار می‌آید. در مقابل، عدم بازنگری و گسترش هدفمند آن ناشی از انفعال و عدم نگرش توسعەای است.
بوروکراسی، عدم تخصیص بودجە مناسب و نبود دیدگاە توسعه مخور در سقز طی سالیان متمادی هرگونە خلاقیت در شهرسازی را با بن‌بست مواجە کردە است و بە نظر می‌رسد دولتهای مختلف در سطح محلی هیچگاە برنامەای هدفمند دستکم برای ساختار مکانی بازار سقز بە مثابە بستر ارتزاق اقشار مولد سرمایە و غیردولتی نداشتەاند.
مراکز تجاری، بانکها، وکلا، پزشکان و سایر اصناف به صورت مختلط در محدودە‌ی مسیرهای ارتباطی و در کوچه گذرهایی بین میادین یادبود، آزادی، جمهوری، قدس و نهایتا شهدا و ٢٢بهمن متراکم شدەاند و ظرفیت عالی تردد پیادە و سوارە در یک مسیر بە تراکمی نامتقارن تبدیل شدە است.
مجموعە مدیران شهری و در راس آن شهردار می‌توانند با تدابیر کارآمد و ریسک‌پذیری به پیادە راە سازی بیاندیشند و بستر جهش اقتصادی و اجتماعی را در سقز فراهم کنند.
نتایج تحقات نشان میدهد که امروزه کاربرد پیاده راهها به ویژه در حفاظت از بافت‌های قدیمی جایگاه خود را در مباحث شهرسازی یافته و به عنوان راهکاری مفید جهت حفظ فضای بافت شهری کهن و آشتی آن با فضاهای مدرن شهری و ساکنان آن استفاده می‌شود.
ویرایش و ایجاد پیاده روی آسان ضامن حفظ بافت تاریخی شهری است و توجه به اقشار مختلف و عابران پیاده به عنوان عاملِ حیات بخشِ ساختار شهری در طراحی این فضاها مانع افزایش بدمنظری خواهد شد کە ویژگی مشترک پیاده راهها است. نمونه موردی مسیر مسجد جامع تا میدان آزادی، میدان جمهوری تا قدس و گذر فخررازی یا سەرچەم (کە فاقد کمترین الزامات ابتدایی برای شناسایی بە عنوان خیابان) است؛ عناصری چون سر زندگی شهری، حفظ هویت شهری، امنیت عابرین، رونق بازار، جذب گردشگر و … را افزایش میدهد.
هر چند این تغییرات ایراد و مقاومت‌هایی نیز در پی خواهد داشت اما با توجه به کیفیت زندگی و تردد بسیار زیاد شهروندان سقزی در این مسیرها مزایای زیادی مانند زیبا سازی، توسعە متوازن فضای تجاری و محله محوری مشاغل، ترویج و رونق زیست شبانە، رونق توریسم داخلی و خارجی، کاهش آلایندگی صوتی و تنفسی متاثر از ترافیک موتوری، رونق بازار خردە فروشی و عملیات حراجی، اشتغالزایی و … را با خود بە همراە خواهد داشت تا ضمن حفظ ماندگاری حیات بافت فرسودە بتوان آنرا به عنوان الگویی زنده در بافت شهر سقز نگه داشت.
همدان، ارومیە، تبریز و… تجارب خوبی در زمینە پیادەراە سازی و انسداد تردد سوارە در ساعات معین دارند کە آخرین نمونە آن در سنندج اجرا شدە است.
