با اورژانس اجتماعی آشنا شویم

تلفن زنگ می‌خورد…
_ شما با کارشناس مرکز ۱۲۳ اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی تماس گرفته‌اید…
+ یک مورد کودک‌آزاری توسط والدین مشاهده شده…
_ لطفا آدرس…
+ شهرستان سقز، محله…

موضوع به مرکز اورژانس اجتماعی سقز ارجاع می‌شود، کارشناسان پس از شناسایی محل و اطمینان از موضوع و هماهنگی با دادستانی و نیروی انتظامی، در محل حاضر می‌شوند… پدر و مادر و کودک در منزل هستند، مشخص است که کودک دچار آسیب جسمی شده است و بلافاصله به مرکز درمانی اعزام می‌شود. به کمک نیروی انتظامی والدین به مرجع قضایی ارجاع می‌شوند، کودک نیز پس از درمان، تا تعیین تکلیف نهایی به محل امن تحویل داده می‌شود.

این روایت یکی از ده‌ها مأموریت مرکزی به نام اورژانس اجتماعی است که کار آن “مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی”، از کودک آزاری، خشونت‌های خانگی و فرار از خانه گرفته تا فکر خودکشی و … است.

برای آشنایی بیشتر با این مرکز، با “منصور حیدری” رئیس اداره بهزیستی و “شهربانو هادی” مسئول مرکز اورژانس اجتماعی به گفتگو پرداختیم که می‌توانید در وبسایت واکاوی بخوانید.

رئیس اداره بهزیستی سقز در رابطه با چرایی تأسیس اورژانس اجتماعی گفت: افزایش معضلات اجتماعی در سطح جامعه و نیاز شهروندان به برخی خدمات در حین و بعد از چنین آسیب‌هایی سبب شد تا این مرکز در زیر مجموعه و ساختار سازمانی بهزیستی ایجاد شود.

منصور حیدری افزود: بنابر این از سال ۸۹ اورژانس اجتماعی سقز آغاز به‌کار و کارشناسان این مرکز در رشته‌های مددکاری، روان‌شناسی، حقوق، مطالعات خانواده و… با توجه به سطح‌بندی این مراکز در استان (سطوح ۱ تا ۳)، شهرستان سقز در سطح ۲ قرار دارد و کارشناسان علاوه بر اینکه ۲۴ ساعته آنکال هستند، تا ساعت ۸ شب نیز در مرکز حضور دارند.

همچنین «شهربانو هادی» مسئول مرکز اورژانس سقز با تشریح خدمات این مرکز گفت: مداخله در بحران اجتماعی (اعم از فردی، خانوادگی و در سطح جامعه) اصلی‌ترین کارکرد این مرکز است و در این میان کودکان زیر ۱۵ سال (اعم از دختر و پسر) و زنان و دختران در معرض آسیب، جامعه هدف ما هستند.

وی با بر شمردن آسیب‌هایی همچون؛ همسر آزاری، کودک آزاری، سالمندآزاری، اختلافات خانوادگی حاد، زنان و دختران در معرض آسیب، تهدید به خودکشی و نیز کسانی که دارای اختلالات جنسیتی هستند گفت: به تمامی این موارد به فراخورِ نیازِ فرد در معرض آسیب، ورود می‌کنیم و در این راستا از ابتدای سال ۴۳ پرونده داشته‌ایم که برخی از آنها زمان‌بر هستند و لازم است مدت زمان زیادی پیگیری شوند.

وی با عنوان اینکه حضور مددکاران در محل وقوع آسیب می‌تواند برای فردی که آسیب دیده است اطمینان خاطر ایجاد کند گفت: همانگونه که ۱۱۵ مداخله پزشکی را برای نجات جان افراد انجام می دهد اورژانس اجتماعی ( ۱۲۳) نیز برای حل مشکلات حاد اجتماعی و خانوادگی است تا با مداخله بهنگام، مناسب و تخصصی در بحران های فردی و اجتماعی ورود پیدا کند و یک جنبه دیگر آن این است که در صورت ورود اورژانس اجتماعی به یک آسیب مثلا خانوادگی، افراد به دادگاه و کلانتری مراجعه نمی‌کنند و پرونده قضایی برای آنها تشکیل نمی‌شود.

هادی نحوه ارتباط با این مرکز را اینگونه توصیف کرد که هر شهروندی با مشاهده و آگاهی از هر کدام از آسیب‌های فوق می‌تواند با شماره ۱۲۳ تماس و موضوع را با کارشناس در میان بگذارند. شاید اگر موضوع چندان حاد نباشد با همان مشاوره تلفنی رفع شود، در غیر اینصورت مرکز (که در سنندج مستقر است) موضوع را به ما (در سقز) ارجاع می‌دهد. پس از آن کارشناسان با بررسی موضوع و اطمینان از آن، هماهنگی‌های لازم را با مراجع قضایی و انتظامی صورت داده و وارد محل می‌شوند. همچنین افراد در معرض آسیب نیز می‌توانند به صورت حضوری در مرکز اورژانس حاضر و شخصا موضوع را با ما در میان بگذارند.

به گفته‌ی وی، روزانه شاهد موارد متعددی از این آسیب‌ها هستیم، به عنوان مثال، کودک آزاری که از آزار جسمی و جنسی گرفته تا غفلت و بی‌توجهی را شامل می‌شود. با اینکه تاکنون آزار جنسی گزارش نشده اما در سایر موارد، (خصوصاً اگر ابعاد وخیم داشته باشد) کودک را ابتدا از خانواده خارج می‌کنیم، در مرحله بعد تعهد لازم از والدین گرفته می‌شود و اگر آنها به تعهد خود عمل کردند باز هم پیگیری‌ها و نظارت‌های ما جهت اطمینان از موضوع و سلامتی کودک ادامه خواهد داشت. اما اگر در این زمینه به نتیجه نرسیم و پدر و مادر تعهدات خود را زیر پا گذاشتند و حتی حاضر به تعهد نشدند کودکان را به اقوام درجه دو آنها می‌سپاریم و اگر این نیز میسر نشد به مراکز نگهداری از کودکان (تا زمان اتخاذ تصمیم مناسب‌تر برای آنان) سپرده می‌شوند.

شهربانو هادی بیشترین‌ پرونده‌هایی که به آنها ارجاع می‌شود را کودک‌آزاری، همسرآزاری و فرار از منزل عنوان کرد و به خانواده‌ها و تمامی شهروندان توصیه کرد که ضمن جدی گرفتن این آسیب‌ها، هر موردی را مشاهده کردند موضوع را با شماره تماس ۱۲۳ به مرکز اورژانس اجتماعی اعلام کنند، چرا که رسیدگی به یک مورد از آنها مساوی با جلوگیری از ازهم پاشیدن زندگی یک فرد است و شهروندان از اینکه همکاران ما برای خدمت و کمک‌رسانی به جامعه هدف دریغ نخواهند کرد اطمینان خاطر داشته باشند چراکه تعهد، تخصص و دلسوزی آنها در موارد متعدد ثابت شده است.