محمد قاضی؛ دوران‌ساز و اندیشه‌ساز در عرصه ترجمه
عصر روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴، نشست تخصصی «محمد قاضی و ترجمه» با محورهای ادبیات، رسانه و زبان‌شناسی، با حضور جمعی از فرهیختگان، دانشجویان، علاقه‌مندان به ادبیات و زبان، در سالن اجتماعات کتابخانه عمومی سقز برگزار شد.
در این نشست که با مشارکت دانشگاه پیام نور مرکز سقز، کتابخانه عمومی و خانه مطبوعات و رسانه‌های شهرستان سقز برگزار شد، سه تن از اساتید دانشگاه با ارائه دیدگاه‌های علمی و تحلیلی، به بررسی نقش محمد قاضی در عرصه ترجمه پرداختند.
دکتر شهباز محسنی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد و دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی، در این نشست با اشاره به جایگاه ماندگار قاضی در ادبیات و ترجمه ایران گفت:
«ترجمه‌های محمد قاضی طی نیم قرن در زمره ترجمه‌های برتر ایران قرار داشته‌اند. وی تنها یک مترجم توانا نبود، بلکه شاعری با ذوق و ادیبی برجسته بود که تسلطی ژرف بر زبان و ادبیات فارسی داشت.»
محسنی افزود: «محمد قاضی، با ترجمه آثار متنوع از زبان‌های مختلف، راهی به سوی ادبیات و اندیشه مغرب‌زمین گشود و همواره دغدغه پاسخ به نیازهای فرهنگی جامعه را در سر داشت.»
دکتر ابراهیم محمدحسینی، دارای دکترای مدیریت رسانه نیز در سخنان خود با تطبیق اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری و ترجمه، به بررسی نقش اجتماعی مترجمان پرداخت و گفت:
«مسئولیت‌پذیری، بی‌طرفی، حقیقت‌جویی، احترام به مخاطب، تعهد به اجتماع و دفاع از آزادی و دموکراسی، از اصول مشترک میان حرفه مترجمی و روزنامه‌نگاری است؛ اصولی که محمد قاضی در تمام سال‌های فعالیت حرفه‌ای خود به آن‌ها پایبند بود.»
محمدحسینی ادامه داد:
«قاضی ترجمه را نه صرفاً بازنویسی متنی دیگر، بلکه رسالتی انسانی و اجتماعی می‌دانست. انتخاب آثار توسط او نه بر اساس شهرت مؤلف، بلکه با توجه به پیام و اهمیت اجتماعی آن‌ها انجام می‌شد.»
دکتر بهزاد احمدی، دارای دکترای زبان‌شناسی، در سخنرانی خود با تحلیل آثار محمد قاضی، این مترجم برجسته را شخصیتی «ساختار‌ساز، معادل‌ساز، زبان‌ساز، دوران‌ساز و اندیشه‌ساز» معرفی کرد و گفت:
«وفاداری به روح متن، دانش و توانایی زبانی، تأثیر اجتماعی ترجمه‌ها، غنای ادبی، تسلط بر زبان فارسی، توجه به روان‌شناسی زبان و رعایت چندصدایی، از ویژگی‌های ممتاز ترجمه‌های محمد قاضی است.»
او با بیان اینکه قاضی را می‌توان پدر ترجمه نوین فارسی دانست، افزود:
«آثار قاضی می‌توانند از منظرهای گوناگون، از جمله عاملیت ترجمه در انتقال مفاهیم روان‌شناختی، ساختارپردازی زبانی و معادل‌سازی فرهنگی، مورد تحلیل و بررسی دانشجویان ترجمه قرار گیرند. همچنین، ترجمه‌های او می‌توانند به عنوان منابعی ارزشمند برای تدوین پیکره‌های زبانی در توسعه نرم‌افزارهای ترجمه به‌کار گرفته شوند.»
این نشست سه‌ساعته با استقبال گسترده علاقه‌مندان همراه بود و سخنرانی‌ها حول سه محور کلیدی ارائه شد:
-
«جایگاه محمد قاضی در ترجمه» با ارائه دکتر شهباز محسنی
-
«ترجمه قاضی، قاضی ترجمه» از دکتر بهزاد احمدی
-
«معیارهای حرفه‌ای در ترجمه و روزنامه‌نگاری» با سخنرانی دکتر ابراهیم محمدحسینی
در پایان، شرکت‌کنندگان بر لزوم معرفی بیشتر آثار و روش‌های محمد قاضی در برنامه‌های درسی رشته‌های زبان و ترجمه و همچنین بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و روش‌شناسی او در تدوین استانداردهای ترجمه و رسانه تأکید کردند.
