سقز و میدان‌هایی که زبان گویای تاریخ نیستند!
در حالی که بارها وعده نصب اِلمان‌هایی متناسب با هویت تاریخی سقز در میادین مهم شهر داده شده، اما همچنان سرنوشت میدان آزادی و میدان جمهوری (هەڵۆ) بی‌پاسخ مانده‌اند. اما اخیراً نصب چند قطعه فلزی در مرکز میدان آزادی این سؤال را پیش آورده که قرار است اینجا چه گُلی بکارند؟!
سقز، یکی از شهرهای مهم فرهنگی و تاریخی کُردستان، سال‌هاست در انتظار اِلمان‌هایی است که بتوانند نماد روشنی از هویت، تاریخ و نقش این شهر در حافظه جمعی مردم منطقه باشند. با این حال، دو میدان اصلی شهر، میدان آزادی و میدان جمهوری (هەڵۆ)، همچنان بدون اِلمان رها شده‌اند.
میدان آزادی که بیش از یک دهه قبل با احداث یک مجتمع تجاری در زیر خود دچار تغییرات اساسی شد، از آن زمان تا امروز بدون هیچ اِلمان مشخصی باقی مانده است. با وجود درخواست‌ها و مطالبات مکرر مردم، تاکنون هیچ طرح مشخصی به مرحله اجرا نرسیده است. در سال‌های گذشته، شهرداری چند بار اقدام به انتشار فراخوان عمومی برای طراحی اِلمان کرده، اما هیچ اطلاع‌رسانی دقیقی درباره نتیجه این فراخوان‌ها صورت نگرفته و سرانجام آن‌ها در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.
در روزهای اخیر، نصب چند قطعه آهن در مرکز این میدان باعث شده گمانه‌زنی‌هایی درباره آغاز نصب یک اِلمان جدید مطرح شود. با این حال، بررسی‌های خبرنگار واکاوی نشان می‌دهد که فعلاً هیچ طرح نهایی برای نصب به تصویب نرسیده است.
بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، شهرداری سقز در حال حاضر تنها در فکر زیباسازی فضای مرکزی میدان است؛ بخشی مدور در وسط میدان که با قطعات CNC تزیین می‌شود و طراحی‌هایی برگرفته از آثار تاریخی همچون زیویه بر کف آن اجرا خواهد شد. اما آنچه هنوز مشخص نیست، طرح نهایی اِلمان اصلی است که باید بر این میدان مهم نصب شود.
از سوی دیگر، محدودیت‌های فنی نیز در مسیر نصب اِلمان قرار دارند. به گفته مسئول واحد زیباسازی شهرداری سقز، به دلیل ساخت مجتمع در زیر میدان، امکان نصب اِلمان‌هایی با وزن بالای ۳ تُن وجود ندارد. همین موضوع باعث شده طرح‌هایی که قبلاً تصویب شده بودند، به مرحله اجرا نرسند و کنار گذاشته شوند.
وضعیت در میدان جمهوری (هەڵۆ) حتی بحرانی‌تر است. اِلمان “هەڵۆ” که پیش‌تر در این میدان نصب بود، سال‌ها پیش برداشته شد و از آن زمان تاکنون هیچ جایگزینی برای آن تعریف نشده است. این میدان تاریخی که بخشی از حافظه جمعی شهروندان سقز است، اکنون تنها دارای یک فضای خالی و بدون هویت بصری است.
به باور بسیاری از کارشناسان و دلسوزان فرهنگی، یکی از دلایل اصلی عدم تحقق پروژه‌های اِلمان شهری در سقز، ناتوانی مدیریت شهری در ایجاد اجماع و همدلی میان نهادهای مرتبط، هنرمندان، فرهیختگان، و مردم است. با اینکه همه بر لزوم عبور هر طرح از فیلترهای متعدد نهادهای مربوطه تأکید دارند، اما هنوز اراده‌ای منسجم برای اجرای نهایی یک طرح جامع و هویت‌ساز شکل نگرفته است.
اکنون پرسش این است که آیا مدیریت شهری سقز سرانجام می‌تواند المانی شایسته، برازنده و برگرفته از ریشه‌های تاریخی این شهر را در میادین مهم آن نصب کند؟ یا باید همچنان با سیمای بی‌هویت این میادین خو بگیریم؟
