مسکن ملی در کُردستان؛ پنج سال وعده مسئولان، پنج سال انتظار متقاضیان
با گذشت حدود پنج سال از آغاز طرح نهضت ملی مسکن، تازه خبر از ساماندهی ۶۰ درصد متقاضیان در استان کُردستان می‌رسد؛ طرحی که برای بسیاری از خانواده‌ها امید برای خانه‌دار شدن بود اکنون با مشکلاتی چون کمبود زمین، معارضات ملکی، بوروکراسی طولانی و تأخیر در تصویب طرح‌های جامع شهری، بیش از پیش در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
اداره کل راه و شهرسازی استان کُردستان اعلام کرده است که تاکنون زمین مورد نیاز برای ساخت حدود ۲۲ هزار واحد مسکونی از مجموع تعهد ۳۶ هزار و ۷۸۱ واحدی این استان در قالب طرح نهضت ملی مسکن تأمین شده است؛ رقمی که معادل ساماندهی ۶۰ درصد از کل متقاضیان محسوب می‌شود.
امیرحسین جمشیدی، سرپرست معاونت مسکن و ساختمان این اداره کل، با بیان این موضوع اظهار کرد: «در حال حاضر، ۷۰۰۰ واحد شهری در استان کُردستان در حال احداث است که میانگین پیشرفت فیزیکی آن‌ها حدود ۵۰ درصد است.»
در همین راستا، فرشید ظهوری، سرپرست معاونت شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی کُردستان نیز از تهیه و تدوین طرح جامع شهر سقز به عنوان سندی راهبردی در مسیر توسعه پایدار این شهر خبر داد و افزود: «در صورت تصویب نهایی این طرح توسط شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، مشکل تأمین زمین برای اجرای نهضت ملی مسکن در سقز مرتفع شده و علاوه بر کاهش کمبود مسکن، دسترسی به واحدهای استاندارد، رونق ساخت‌وساز و تعادل در بازار مسکن حاصل خواهد شد.»
با این حال، وعده‌های ارائه شده از سوی مسئولان، با واقعیت‌های موجود فاصله زیادی دارد. بسیاری از متقاضیان که با امید به خانه‌دار شدن در این طرح ثبت‌نام کرده بودند، پس‌اندازهای اندک خود، از جمله طلاهای زن و فرزندشان را به فروش رسانده و در چند مرحله آورده‌های ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومانی پرداخت کردند. اما اکنون، نه تنها ارزش مالی این آورده‌ها به شدت کاهش یافته، بلکه خبری هم از ساخت خانه‌ها و تحویل آن‌ها نیست.
این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که شهرداری‌ها با سخت‌گیری‌های فزاینده و دریافت هزینه‌های متعدد مسیر ساخت‌وساز شخصی را نیز دشوار کرده‌اند. همین موجب سوق دادن شهروندان به سمت طرح‌هایی چون نهضت ملی مسکن شد، اما در نهایت با فرآیندهای طولانی، کمبود زمین، نبود برنامه‌ریزی اصولی، و موانع حقوقی و اجرایی روبه‌رو شده‌اند.
در شهر سقز، مشکلاتی چون کمبود زمین، وجود معارض در زمین‌های موردنظر برای طرح، دشواری‌های خاک‌برداری و معطلی برای تصویب طرح جامع، به پیچیدگی اوضاع افزوده و چشم‌انداز اجرای این طرح را بیش از پیش مبهم کرده است. این در حالی است که ثبت‌نام و دریافت آورده مالی از متقاضیان، پیش از بررسی کامل زیرساخت‌ها و رفع موانع اجرایی انجام شده است؛ وضعیتی که نشانه‌ای از ضعف در برنامه‌ریزی اولیه و فقدان رویکرد کارشناسی دارد.
در نتیجه، اکنون مستأجرانی که امید خانه‌دار شدن در قالب این طرح‌ها را داشتند، نه تنها پس‌اندازی برای ادامه مسیر ندارند، بلکه مشخص نیست چه زمانی به واحدهای وعده‌داده‌شده دست خواهند یافت. این وضعیت علاوه بر سرخوردگی عمومی، موجب افزایش بیکاری در میان کارگران و پیمانکاران حوزه مسکن، افزایش اجاره‌بها و افزایش مشکلات در بازار مسکن شده است.
گرچه هدف این گزارش تضعیف روحیه متقاضیان نیست و امید می‌رود واحدهایی مانند ۱۱۹۷ واحد در دست احداث هرچه زودتر آماده تحویل شود، اما واقعیت این است که اجرای طرح‌های کلان، بدون سنجش دقیق همه جوانب، نه تنها به تحقق وعده‌ها منجر نمی‌شود، بلکه افزایش مشکلات می‌شوند.
