جشنواره تئاتر کوردی سقز؛ برند یا بار سنگین؟؟
جشنواره تئاتر کوردی سقز که هر ساله با شعارهای بزرگ و ادعای تبدیل شدن به برند فرهنگی شهرستان و استان برگزار می‌شود، سال‌هاست درگیر مشکلات ساختاری، بودجه‌ای و مدیریتی است. چرخه‌ای تکراری از فراموشی، حاشیه‌سازی، بدهی و کم‌کاری که نه تنها آینده جشنواره را تحت تأثیر قرار داده بلکه باعث شده هیچگاه فرصت ارتقای کیفی آن فراهم نشود.
داستانی تکراری که معمولا حول مدیریت و بودجه جشنواره تئاتر کُردی می‌چرخد، باعث شده حواشی این جشنواره بر اصل آن غلبه کند و این روند تا شروع دوره بعدی ادامه داشته باشد. بین دو دوره جشنواره نه نشستی برای بررسی نقاط ضعف و آسیب‌ها برگزار می‌شود و نه برنامه‌ای جدی برای ارتقای کمی و کیفی در دستور کار قرار می‌گیرد. تنها گاه‌گاهی در جلسات پراکنده مسئولان، نامی از جشنواره برده می‌شود که اغلب در قالب حاشیه‌ها و مشکلات مالی و مدیریتی است. تازه‌ترین نمونه آن جلسه روز سه‌شنبه هفتم مرداد ۱۴۰۴ با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کردستان بود که فرماندار از اختصاص ردیف اعتباری برای جشنواره خبر داد؛ وعده‌ای که سال‌هاست بارها داده شده اما هنوز به نتیجه عملی نرسیده است.
بحران بودجه؛ وعده‌هایی که تحقق نمی‌یابند
مشکل اصلی جشنواره تئاتر کُردی سقز همواره تأمین بودجه بوده است. پیش‌تر وعده داده بودند که با ثبت جشنواره در تقویم رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اعتبارات آن مستقیماً از وزارتخانه تأمین شود، اما این وعده هرگز به مرحله اجرا نرسید. اکنون قرار است بودجه از محل تملک دارایی‌های شهرستان سقز تأمین شود؛ یعنی بار مالی این جشنواره که ادعای ملی و حتی بین‌المللی بودن دارد، دوباره بر دوش منابع محدود شهرستان افتاده است.
این عدم ثبات مالی باعث شده دبیران و دست‌اندرکاران جشنواره به‌رغم همه تلاش‌ها، درگیر بدهی‌های قبلی باشند و نتوانند برنامه‌ریزی بلندمدت و باکیفیتی داشته باشند. دوره نوزدهم جشنواره با حمایت ده‌ها نهاد ازجمله استانداری، فرمانداری، اداره کل فرهنگ و ارشاد، اداره‌کل هنرهای نمایشی وزارتخانه، شهرداری‌های سقز و صاحب و حتی خیّرین برگزار شد، اما بخش قابل توجهی از بودجه که بایستی شهرداری صاحب به دبیرخانه واریز کند هنوز پرداخت نشده است.
پای شهرداری صاحب چگونه به موضوع باز شد؟
یکی از مهم‌ترین منابع مالی جشنواره، کمک شهرداری صاحب است که طبق سندی رسمی متعهد به واریز مبلغ یک میلیارد تومان به حساب دبیرخانه جشنواره شده بود. این سند به امضای فرماندار سابق سقز، معاونان سیاسی و عمرانی او، شهردار و رئیس شورای شهر صاحب، رئیس اداره ارشاد سقز و دبیر جشنواره رسیده است که شهرداری از محل تملک دارایی‌ها و در ذیل عنوان پروژه هدایت آب‌های سطحی و با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان این مبلغ را پرداخت نماید، اما به گفته دبیر جشنواره، شهردار به دلایل مشخصی حاضر به پرداخت نیست.
شهردار صاحب در توضیح دلیل تأخیر به واکاوی گفت: قرار بر این بود که سه میلیارد تومان از محل اعتبارات پروژه هدایت آب‌های سطحی اختصاص یابد و پروژه نیز به صورت امانی انجام شود، اما استان علاوه بر اینکه تنها یک میلیارد و هفتصد میلیون تومان تخصیص داده می‌گوید باید به صورت پیمانی انجام شود، که در این صورت ردیف‌های اعتباری دچار ناهمخوانی می‌شود و مشکل قانونی دامن شهرداری صاحب را می‌گیرد. یحیی آذر پور ادامه داد؛ این پول با نام انجام پروژه ولی به منظور پرداخت به دبیرخانه به حساب شهرداری واریز شده، اما باید راهکار قانونی برای پرداخت آن پیدا کنیم و به این منظور و با پیشنهاد فرمانداری مکاتبه‌ای را با سازمان بازرسی جهت ارائه راهکار انجام داده‌ایم و به محض ارائه راهکار، مبلغ قراردادی به دبیرخانه واریز می‌شود.
اختلافات درونی و بیرونی؛ مانع رشد کیفی جشنواره
علاوه بر مشکلات مالی، رقابت مدیران بر یر تأثیرگذاری بر این جشنواره و اختلاف نظرهای داخلی میان هنرمندان و مسئولان فرهنگی نیز به چالشی جدی تبدیل شده است. رقابت‌ها برای تصاحب سمت دبیر جشنواره و ایجاد ائتلاف‌های موقت هنرمندان، به جای تقویت همکاری‌ها، به مناقشات و دودستگی‌ها منجر شده است. در حالی که انتظار می‌رود این جمع‌ها با هم‌افزایی به ارتقای کیفیت جشنواره کمک کنند، عملاً این اختلافات به مانعی جدی برای پیشرفت آن تبدیل شده‌اند.
بی‌تفاوتی هنرمندان در مواقع ضروری
یکی از ضعف‌های اساسی جشنواره، واکنش کم‌رنگ یا بی‌تفاوتی برخی هنرمندان حوزه تئاتر سقز در مواقع بحرانی است. بخش قابل توجهی از آنها صرفاً در هنگام اجرای جشنواره که فرصتی برای حضور و خودنمایی و شاید هم فربه کردن رزومه است حضور پیدا می‌کنند و در ادامه از نقد و مطالبه‌گری خودداری می‌کنند.
همین افراد چند صباح دیگر که دوره بعدی جشنواره شروع می‌شود دوباره سر و کله‌سان پیدا می‌شود که بلکه جایگاهی در جشنواره به دست بیاورند و اینگونه فرصتی که می‌توانست به رشد و شکوفایی استعدادها منجر شود، صرفاً به محلی برای خودنمایی‌ها و احتمالا تشدید دسته‌بندی‌ها تبدیل شود و در این میان دغدغه اصلی یعنی تأمین بودجه و برنامه‌ریزی علمی و عملی، همچنان مغفول مانده است و برای همین اکنون شاهد حواشی‌ای هستیم که با گذشت چند ماه از اتمام دوره نوزدهم هنوز عده‌ای درگیر بدهی‌های آن هستند.
