تب و تاب انتخابات اتاق بازرگانی کردستان
رقابت ها برای انتخابات اتاق های بازرگانی در سراسر کشور در حال انجام است و کردستان نیز که پیشتاز در بحث انتخابات است از این موضوع نگذشته و فعالین حوزه های مختلف اعم از بازرگانی، صنعت، کشاورزی و معدن در قالب دو ائتلاف “فردای روشن” و “پیشگامان توسعه کردستان” رقابت ها را آغاز کرده‌اند.
برای بررسی وضعیت اتاق و سایر موضوعاتی از قبیل همکاری های استانداری و مجمع نمایندگان، حضور شهرستان ها در اتاق، مشکلات مرزهای باشماق، سیرانبند، سیف و … سراغ تعدادی از فعالین اقتصادی و اعضای اتاق بازرگانی کردستان رفته ایم که در ادامه آرا و نظرات هر کدام از آنها در مورد انتخابات این دوره و وضعیت اقتصادی استان را خواهیم خواهند.
محمدسعید احمدپناه|رئیس هیأت نظارت بر انتخابات
بر اساس ماده ۵ آیین نامه تشکیل و نحوه فعالیت اتاق های بازرگانی، چهار نفر از فعالین اقتصادی که عضو اتاق و یا خارج از اتاق باشند توسط هیأت رئیسه اتاق به انجمن نظارت در تهران معرفی و وظیفه نظارت بر انتخابات اتاق را در استانها بر عهده خواهند داشت. در کنار این افراد، رییس سازمان صمت میز به عنوان نماینده وزیر حضور خواهد داشت. شورای عالی نظارت و انجمن نظارت نیز در مراتب بالاتر امور نظارتی را پیش می برند.
از سوی دیگر افرادی که کاندیدا می شوند بایستی بر اساس آیین نامه های داخلی صلاحیت‌شان احراز گردد، در صورت عدم احراز می توانند در انجمن نظارت و در مرحله‌ای بالاتر در شورای عالی نظارت اعتراض خود را اعلام کنند. با این حساب هر نوع اعتراضی بررسی شده و کاندیداها ازدید هیأت هیچ تفاوتی ندارند و مشکل خاصی در روند بررسی صلاحیت ها روی نداده است. برای جلوگیر از هرگونه شائبه در زمینه اعطای کارت های عضویت در اتاق، سقف زمانی یک سال را به ۱۸ ماه افزایش دادند، علاوه بر این افرادی که در جریان رأی گیری شرکت می کنند بایستی تاریخ اعتبار کارت آنها تمدید شده باشد، همچنین کاندیداها بایستی یک روز قبل از شروع انتخابات تبلیغات خود را پایان دهند. هیأت نظارت تا تعیین هیأت رئیسه اتاق ایران کماکان فعالیت نظارتی خود را ادامه خواهد داد و در این میان به اعتراضات احتمالی نیز رسیدگی خواهد کرد.
سید کمال حسینی|عضو و رئیس اتاق بازرگانی کردستان در دوره هشتم
اتاق بازرگانی به عنوان پناهگاه فعالین اقتصادی در راستای حفظ کرامت فعالین اقتصادی گام برداشته و پاسخگویی و مسئولیت پذیری در میان اعضا، اصلی بوده که همگان بر آن پایبند خواهیم بود.
اتاق بازرگانی به عنوان یک دستگاه مشورتی مشکلات حوزه های تجاری، صنعتی، کشاورزی و معادن را در سه سطح محلی، ملی و بین المللی بازتاب می دهد. در سطح استانی در کارگروه رفع موانع تولید و شورای گفتگوی استان، هیأت های حل اختلاف مالیاتی، هیأت‌های حل اختلاف تأمین اجتماعی، کارگروه توسعه صادرات و … توانسته ایم تا حد قابل توجهی مشکلات را برطرف کنیم، اما با توجه به عقب ماندگی هایی که در استان روی داده این تلاش ها باید دو چندان شود و این امر ممکن نیست جز با همکاری مسئولان که در رأس آنها، استاندار در جذب تسهیلات بانکی به جد پیگیر بوده اند. مطابق قانون، نمایندگان مجلس بایستی اتاق را به عنوان بازوی مشورتی خود ببینند، رضایت نسبی از همکاری نمایندگان وجود دارد و مشکلات اقتصادی که توسط اتاق مطرح می شود می تواند موضوعات مناسبی برای پیگیری در صحن علنی مجلس توسط نمایندگان باشد.
حضور افراد و شخصیت های سیاسی و اقتصادی در سطح ملی و نیز حضور مستمر نمایندگان اتاق کردستان در اتاق ایران از دیگر برنامه های دوره هشتم بوده که توانست نقطه عطفی در اقدامات اتاق باشد. حضور “حسن دانایی‌فر” دبیر ستاد روابط اقتصادی ایران در عراق و سوریه در نقطه صفر مرزی باشماق و سیرانبند و رؤیت مشکلاتی که ممکن بود در جلسات معمولی نادیده گرفته شده باشد و بررسی راهکارها برای ارتباط با بازارهای هدف از جمله برنامه ها در سطح ملی و بین المللی بوده است.
پویایی اتاق و معرفی آن به ذینفعان یکی از مهم ترین دستاوردهای این دوره اتاق بوده است. سابق بر این تنها در تعداد محدودی از حوزه ها بازرگانان حضور داشتند اما اکنون بخش های معدن، کشاورزی، صنایع دستی، توریسم و گردشگری و … نیز به صورت جدی وارد فعالیت شده اند. افزایش تشکل های زیر مجموعه اتاق از جمله انجمن صنایع پخش استان، خانه معدن استان، خانه فرش، انجمن خدمات فنی مهندسی و… در این دوره به اتاق اضافه شده اند. اتاق به روی همه فعالان اقتصادی باز است.
فاروق کیخسروی| عضو اتاق کردستان
نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی، خود را نماینده دولت می دانند نه نماینده ملت و بر همین اساس آنگونه که انتظار داشتیم همکاری لازم را با اتاق استان نداشتند، در حالیکه با توجه به جایگاهی که در حوزه قانون گذاری داشته و می توانند موانع را کاهش دهند اما ارتباط دوسویه و لازم را با اتاق نداشتند.
عملکرد هیأت رئیسه اتاق در مقایسه با دوره های قبل به مراتب بهتر بوده و توانسته‌اند تا حدودی اهداف اتاق را مناسب‌تر پیگیری کنند و در این راستا اتاق را متعلق به همه افکار و سلایق و اعضا دانسته‌اند. از سوی دیگر، فارغ از اینکه فرد چه گرایش سیاسی دارد آنچه باید برای اتاق مهم باشد پیشبرد منافع صاحبان کسب و کار و سرمایه است و این منافع توسط هر کسی محقق شود مطلوب اتاق خواهد بود.
در نشست‌های شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، استاندار فعلی کردستان نسبت به سلف خود و اینکه سابق بر این در حوزه خصوصی فعالیت داشته باعث شده بیشتر پذیرای سخنان و نظرات کارشناسی اتاق باشد. اما به طور کلی در ساختار اقتصادی فعلی نه استاندار و یا وزیر بلکه حتی هیأت دولت نمی توانند آنگونه که شایسته است به اقتصاد مملکت خدمت کنند. چرا که بیشتر بنگاههای اقتصادی در دست دولت و حاکمیت بوده و بخش خصوصی در اقتصاد ایران محلی از اعراب نداشته و این تنها کار یک استاندار نیست که این رویه را تغییر دهد، بلکه در سطوحی بالاتر و مجموعه قوای سه گانه و خصوصا مجلس که توانایی قانونگذاری مؤثر را دارد بایستی بخش خصوصی را تقویت و اقتصاد را از تصدی گری دولت خارج و به معنای واقعی خصوصی سازی کنند چراکه نفس اقتصاد دولتی فسادانگیز بوده و تنها راه برون رفت از این وضعیت واگذاری اقتصاد به بخش خصوصی است و این بخش نه تنها باری از روی دوش دولت بر می دارد بلکه تا حدودی معضلات و مشکلات اجتماعی ناشی از وضعیت اقتصادی را کاهش می دهد.
جمال توپچی| عضو اتاق کردستان
اتاق بازرگانی سنندج از سال ۱۳۱۱ فعالیت خود را آغاز نموده و کماکان در چهار حوزه بازرگانی، صنعت، کشاورزی و معدن فعالیت دارد و نقش آن به مرور زمان و خصوصا در دوره های اخیر پر رنگ‌تر شده است، چرا که فعالین اقتصادی که جدیدا به این حوزه وارد شده اند نیروهای جوان و تحصیلکرده هستند. انتخابات اتاق هر چهارسال یکبار مابین فعالین بخش کشاورزی، بازرگانی، صنعت و معدن برگزار می شود. کسانی که دارای کارت بازرگانی و یا عضویت در اتاق بازرگانی هستند به تفکیک استان می‌توانند در انتخابات شرکت نمایند که طی آن ۱۵ نفر انتخاب می‌شوند (۵ نفر در حوزه بازرگانی، ۵ نفر در حوزه صنعت، ۳ نفر در حوزه کشاورزی و ۲ نفر در حوزه معدن). در نهایت این ۱۵ نفر که به عنوان هیأت نمایندگان اتاق سنندج انتخاب و طی یک انتخابات داخلی ۵ نفر را به عنوان اعضای هیأت رییسه انتخاب می کنند.
به نوبه خود معتقدم که اتاق بازرگانی مثل هر جای دیگری بایستی پوست اندازی کرده و راه را برای جوانان خلاق و خوش فکر باز بگذارد. همزمانی حضور نیروهای جوان از یک سو و حضور افراد پخته و با تجربه به عنوان دوبال تجربه و تخص می تواند مثمر ثمر واقع شود. اما با این وجود تقابل میان این دو نسل وجود داشته و روحیه انحصار طلبی در اتاق بازرگانی کردستان کماکان پابرجاست.
جناح گرایی با رویکرد اقتصادی در این انتخابات وجود دارد. در دو دوره اخیر دو تیم و یا دو گروه با دو تفکر مختلف حضورداشته اند. می توان گفت در این دو لیست هم جوانان وجود دارند و هم افراد با تجربه و نوعی توازن برقرار است. اما به صورت کلی انتخابات ۹۲ در این تقسیم بندی تأثیرگذار بوده و تیمی که قبل از انتخابات ریاست جمهوری بر سر کار بودند اکنون و در این دو دوره اخیر منزوی شده اند و همین افراد مشاورین مسئولین استانی در دولت نهم و دهم بودند و اکنون خیز برداشته اند تا بار دیگر در انتخابات و در نهایت هیأت رئیسه اتاق حضور مؤثر داشته باشند.
در شهرستان‌ها اتاق وجود ندارد و آنچه وجود دارد دفاتر نمایندگی است. این دفاتر می‌توانند مشکلاتی میدانی شهرستان‌ها را جمع آوری و به اتاق استان منعکس کنند. گرچه این مهم به میزان توانایی نماینده اتاق در شهرستان بستگی دارد که به چه میزان پیگیر چنین اموراتی شود. در سقز حتی این دفتر نیز وجود ندارد. اما به شخصه پیگیر و منعکس کننده مشکلات شهرستان سقز بوده ام. مواردی از جمله حضور در کمیسیون مالیاتی، حضور در کمیسیون رفع موانع تولید و… که بسیاری از آنها نیز منتج به نتیجه شده است از نتایج این پیگیری‌هاست.
سفر مهمی که استاندار به سلیمانیه داشتند فرصت خوبی بود تا مشکلات مرزهای سیرانبند و سیف بررسی شود و از جمله امکان عبور مسافرین از مرز سیرانبند یکی از این موارد بود. همچنین با اجماعی که میان تمامی نیروها در استان وجود دارد می توان امیدوار بود که بازگشایی مرز سیف به سرانجام برسد.
حامد رنجبر| عضو اتاق کردستان
اتاق بازرگانی به موجب قانون بهبود فضای کسب و کار مشاور هر سه قوه به شمار می رود. این اتاق به عنوان پارلمان بخش خصوصی بایستی با تحلیل وضعیت کسب و کار در استان پیشنهادها و راهکارهای خود را در راستای اصلاح قوانین کسب و کار و با حضور در کارگروههایی که مطابق با قانون در آن عضویت دارد در دستور کار خود قرار دهد. ارتقای وضعیت ذینفعان با آموزش هایی که در اتاق برگزار می شود، شبکه سازی و ورود به بازارهای هدف، حضور در نمایشگاههای بین المللی و اعزام و پذیرش هیأت های تجاری جزو وظایف ذاتی اتاق بازرگانی است که هرکدام از این موارد نیازمند ساختار، چارچوب، پرسنل، مسایل مالی و… است که مسائل مالی آن از طریق درآمدهای اتاق که از دارندگان کارت بازرگانی دریافت می شود تأمین می گردد.
اینکه اتاق در چه وضعیتی بوده، به کجا رسیده و چه چشم اندازی برای خود تعریف کرده باید گفت: در طول چهار سال اخیر تلاش بر آن بوده تا ساختار سنتی اتاق به ساختاری مدرن و مبتنی بر نیاز روز تغییر یابد و این امر با ورود کارشناسان جوان و نیز ایجاد مؤسسه آموزش و پژوهش در اتاق میسر شده است. با اینکه اتاق بایستی تمرکز بیشتری بر حوزه پژوهش می داشت اما محدودیت هایی وجود داشت که نتوانستیم به صورت مرتب بر انتشار مجلات متمرکز شویم ولی با این حال توانستیم تا حدودی نشریات را به صورت الکترونیک اختیار علاقمندان قرار دهیم. با همه این موارد اتاق که قبلا دارای جایگاه تعریف شده ای در اذهان عمومی نبود توانستیم این جایگاه را برای آن ترسیم و بازیابی کنیم به گونه ای که سابق بر این اتاق را به عنوان بخشی از دولت و حاکمیت می شناختند اما اکنون بازرگانان و فعالین این حوزه، اتاق را کمک حالی برای تأمین منافع و دفاع از خود می بینند.
مطابق موقعیت جغرافیایی، کردستان برای ایران نزدیکترین مرز به پیشخاپور سوریه محسوب می شود و این ظرفیت مناسبی برای تجار و بازرگانان کردستان است. اگر برخی مشکلات که به حوزه ترانزیتی کشور عراق مرتبط است برداشته شود این دروازه بزرگ به روی کالاهای ایرانی گشوده خواهد شد. برای این کار در ابتدا نیازمند تحلیل بازار، شناخت نیازهای بازار هدف، رفع موانع و … هستیم و در همین راستا نشست هایی با سفیر ایران در سوریه و سفیر سوریه در ایران برگزار شده است. با توجه به اینکه کشور عراق به کنوانسیون های بین المللی ترانزیت ملحق نشده است این موضوع با این کشور مطرح تا کالای ایرانی به صورت ترانزیت به سوریه برسد و هزینه های اضافی بر دوش تجار کاهخش یابد. برای حل این موضوع از جناب هادی فر نماینده ایران در امور سوریه و عراق دعوت بعمل آمد و بازدیدی از مرزهای زمینی استان داشت. همچنین در سفر اخیر معاون اول رییس جمهور به سوریه این موضوع دوباره مطرح و آخرین اخبار حاکی از پذیرش این موضوع توسط کشور عراق است.
از آنجا که رییس دوره هشتم فردی جوان و اهل تعامل هستند انرژی و توان مضاعفی برای پیشبرد اهداف گذاشته اند و همین امر نشان می دهد که نسبت به گذشته یک قدم جلوتر بوده ایم. اتاق در زمان ایشان به صورت تخصصی تر به ذینفعان شناخته شد و وزنه خود را تاحدودی چه در میان اهالی دولت و چه در میان بخش خصوصی پیدا کرده است.
محمد هلاکو| عضو هیأت رئیسه اتاق کردستان
در دوره هشتم برابر با بازخوردهایی که از بیرون داشته ایم عملکرد اتاق مثبت ارزیابی شده است و این روند برای دوره آینده نیز همچنان ادامه خواهد یافت و به همین منظور اعلام می داریم که اتاق بایستی متعلق به همه بازرگانان، صنعت‌کاران، معدن‌کاران و کشاورزان باشد. علاوه بر این حضور شهرستان‌ها بایستی چشمگیرتر باشد و این یکی از ضروریات اتاق است و چون ممکن است در استان لابی گری هایی صورت گیرد این امکان برای افرادی که در سایر شهرها هستند و چه بسا توانایی و تخصص ویژه و لازم را نیز دارا هستند نتوانند در اتاق حضور یابند و دوره نهم در صدد هستیم حضور شهرستان ها را پررنگ تر کنیم.. با توجه به رسالتی که برای اتاق تعریف شده بایستی ضمن حفظ بازارهای موجود، بازارهای جدیدی را برای خود تعیین کند و در این میان حفظ بازار اقلیم که بیش از بیست درصد صادرات ایران به آنجا بوده مورد توجه بوده و در ادامه به دست گرفتن بازار سوریه در زمینه بازسازی و مشخصا در حوزه مصالح ساختمانی یکی از اهداف اتاق کردستان خواهد بود.
وضعیت کشور بحرانی و وضعیت استان بحرانی تر است و فشار اقتصادی بر دوش مردم احساس می شود. تنها راه کردستان تمرکز بر مرزهاست و باید بیشترین بهره را از آن ببریم و در این زمینه بهبود شرایط کولبران و مرزنشینان بایستی مورد توجه واقع شود. هم اکنون در جنوب کشور برای ته لنجی ها امتیازاتی در نظر گرفته شده است که این مورد را ما برای کولبران پیگیری می کنیم. کالاهایی وجود دارد که واردات رسمی آن ممنوع است اما ته‌لنجی ها به راحتی آنها را وارد می کنند و ما می توانیم آن را برای مرزنشینان داشته باشیم. تجارت چمدانی و تعیین سقف واردات کالا برای مسافرین و معافیت آنان از گمرک در دو مرز باشماق و سیرانبند موضوعی است که بر روی آن تمرکز خواهیم داشت، از آنجا که کنترل مرزها در حوزه وزارت کشور است این وزارتخانه می تواند برنامه ریزی هایی برای بهره گیری مثبت از مرزها درنظر بگیرد. اما در این میان نمایندگان آنگونه که انتظار است همکاری لازم را نداشته اند، در شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی حضور کمرنگی دارند درحالی که می توانند دغدغه ها را در سطحی بالاتر پیگیری کنند. همین نمایندگان می توانند در زمینه نهایی شدن منطقه آزاد و نهایی سازی آن لابیگری لازم را داشته باشند تا بتوان از این ظرفیت نیز استفاده کرد و اتاق نیز با توجه به حضور نماینگان اتاق کردستان در اتاق ایران می توان با همفکری از این ظرفیت نیز استفاده مطلوب داشته باشیم.
بختیار مرادی| عضو اتاق کردستان
کردستان به لحاظ مرز، کشاورزی، معدن، گردشگری و… ظرفیت های زیادی دارد اما ناشناخته مانده است. اتاق های بازرگانی مطابق قانون می‌توانند سالانه دو هیأت تجاری خارجی را پذیرا و دو هیأت تجاری نیز اعزام کنند و با این حساب می توانیم ظرفیت های استان را معرفی کنیم و تحت همین عنوان، اتاق استان در حوزه بازسازی سوریه وارد عمل خواهد شد.
در سال های اخیر بخش تولید دچار مشکلاتی شده که مهمترین آن دریافت تسهیلاتی است که بانک‌ها به نوعی در ارائه آن اهمال کرده‌اند و هر روز چوبی لای چرخ تولید گذاشته‌اند. از آنجا که حدود هفتاد درصد محصولات تولیدی کردستان صادرات محور هستند و از سوی دیگر ارتباط بانکی با عراق وجود ندارد بحث پیمان سپاری ارزی با مشکلات خاصی مواجه شده است. اتاق بازرگانی این موضوع را از طریق وزارت کشورهای ایران و عراق پیگیری کرده است و شاید زمانبر باشد اما قطعا نتیجه بخش خواهد بود.
مرز سیف به واسطه قرارگیری در یک نقطه استراتژیک اهمیت ویژه ای برای اتاق و بازرگانان استان دارد و اتاق بازرگانی مکاتبات خود را تا این لحظه با نهادهای مرتبط با این موضوع ادامه داده است و به طور قطع این موضوع نیز منجر به نتیجه خواهد شد.
سالانه چند بار شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی برگزار می شود و طی آن، آسیب‌های موجود بررسی می شوند. در این شورا تمامی مدیران دولتی به ریاست استاندار حضور دارند و قدم هایی برای کاهش مشکلات برداشته شده است. خارج از شورای گفتگو هر سه ماه یکبار با مجمع نمایندگان نشست هایی داریم، اما استقبال نمایندگان که شاید به دلیل مشغله کاری باشد در حد قابل قبولی نیست و ما به این اکتفا نکرده و به تهران رفته تا در هر صورت این نشست برگزار و مشکلاتی که از سوی نمایندگان قابل پیگیری است به سمع و نظر آنان رسانده شود. اما کماکان تمایل آنها برای اتخاذ تصمیمات لازم جهت برون رفت از مشکلات موجود شایسته و بایسته نبوده و با اینکه در سخنان خود از حمایت و تعامل گفتگو می کنند اما مجمع نمایندگان این موضوع را عملا نشان نداده اند.
به واسطه حضور پررنگ نمایندگان اتاق کردستان در اتاق ایران، می توان گفت دستاوردهای اتاق ایران برای کردستان نیز تا حدودی مفید بوده است، چرا که در آنجا مسئولین رده بالای حکومتی حضور داشته و راحت تر می توان مشکلات استان را به گوش آنان رساند. همچنین در ماجرای رفراندوم اقلیم کردستان و بسته شدن مرزها، اتاق بازرگانی در دیداری که با وزارت کشور داشت و اطلاعات موثق مبنی بر اوضاع نیم بند اقتصادی استان که مبتنی بر مرزها بود را در اختیار وزارت کشور گذاشت و می توان گفت این دیدار سازنده در بازگشایی مرزها تأثیرگذار بود.
با توجه به اینکه هیأت رییسه اتاق در دوره هشتم نسبت به دوره های قبل از نیروهای جوانترتشکیل شده بود انحصار کهنه کاران شکسته شد و پویایی و این افراد علاوه بر شناساندن اتاق استان به افکار عمومی شور و نشاط ویژه ای به بازرگانان و فعالین اقتصادی بخشیده است و پیشبینی می شود انتخابات پرشوری پیش رو داشته باشیم. ارتباط و تعامل رییس اتاق با توجه به سابقه حضورش در یک دوره شورای شهر توانست در بحث تمالک زمین جهت احداث شرکت نمایشگاهی مؤثر واقع شود. همین تعامل دخیل کردن اتاق بازرگانی در تصمیمات مهم اقتصادی استان را با همفکری دستگاههای اجرایی به دنبال داشته است.
