حال خوب دریاچه ارومیه به چه قیمتی؟
پایگاە خبری تحلیلی انتخاب، روز ٢٨ اردیبهشت ١٤٠٢ تصاویری از قایق‌سواری در دریاچە ارومیە را منتشر کردە و این متن کوتاە را برای توضیح آن منتشر کردە است: پس از اقدامات دولت برای احیای دریاچە ارومیە از جملە رهاسازی آب از کانال کانی‌سیب و برخی دیگر از سدهای استان بە دریاچە ارومیە مدتی است مردم منطقە با قایق‌سواری و گشت و گذار در این نگین فیروزەای، در حال خوب بە سر می‌برند.
در مورد این متن و آن تصاویر، ذکر نکاتی چند ضروری است:
این‌کە دریاچە ارومیە و مردم آن دیار در حال خوبی بە‌سر می‌برند، جای خوشحالی است. امیدوارم این خوشحالی و این زیبایی‌ها پایدار باشد. پرسشی کە مطرح می‌شود این است کە این حال خوش چگونە بە‌دست آمدە است؟ آیا بە قیمت ناخوشی احوال دیگران نبودە است؟
١. بخش مهمی از آبی کە بە دریاچە ارومیە می‌ریزد از حوضەهای آبریزی سرچشمە می‌گیرند کە در شهرستان سقز قرار دارند. در نتیجە، در طول سال‌های گذشتە برای نجات دریاچە ارومیە محدودیت‌های فراوانی برای مردم و کشاورزان این شهرستان ایجاد شدە است. برخلاف مصالح مردم شهرستان سقز و بدون توجە بە نیازهای ایشان، بخشنامەهایی تصویب شدە کە ایجاد باغ و حفر چاە را بە‌شکل گستردەای محدود کردە است، این امر بازدهی زمین‌های کشاورزی را بە‌طور محسوسی پایین آوردە است تا آنجا کە کشاورزان و مردم این شهر از دست این بخشنامەها روزگار و حال خوشی ندارند.
٢. پس از سال‌ها بالاخرە ساخت سد “چراغ‌ویس” بەپایان رسید. پرسشی کە گریبان بسیاری از مردم را رها نمی‌کند این است کە این سد چە تٲثیر مثبتی بر معیشت و درآمد مردم داشتە است؟ آیا از رهگذر ساخت این سد، حال مردم “خوش” شدە است؟
پاسخ منفی است. معمولا‌‌ً یکی از کارویژەهای سدها این است کە زمین‌های کشاورزی پایین‌دستی از آب سد بهرەمند شوند و کشاورزی دیم کە درآمد و بازدهی کمی دارد بە کشاورزی آبی تبدیل و درآمد کشاورزان بیشتر شود. اکنون کە چندین سال از ساخت این سد می‌گذرد، نە حق‌آبەی کشاورزی مردم مشخص شدە است و نە زیرساخت‌های مناسب از قبیل کانال‌کشی و … آن فراهم آمدە است. چشم‌انداز روشنی نیز در این زمینە وجود ندارد.
٣. با توجە بە این‌کە از یک سو، بسیاری از این بخشنامەها سیاسی هستند و تمامی جوانب مسئلە از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و دیدە نمی‌شود و از سوی دیگر، وزن سیاسی دست‌اندرکاران و نمایندەهای کردستان در حدی نیست کە بتوانند بر تصمیم‌گیری‌های ملی مٶثر باشد، مردم این منطقە بیشتر از هر جای دیگر از این تصمیم‌ها زیان می‌بینند. علاوە بر این، بخشی از مسئولین غیر بومی هستند و تلاش و تعصب لازم را برای دفاع از حقوق حقەی مردم این دیار ندارند.
٤. بە روش‌های مختلف می‌توان این مشکلات را برطرف کرد: کارشناسان آثار و پیامدهای کوتاەمدت و درازمدت انتقال آب و محدودیت‌های ایجاد شدە را در تمامی مناطق دور و نزدیک مورد تحقیق قرار دهند. از دانش بومی، مردم محلی و نهادهای مدنی برای یافتن راەحل مدد بجویند. در تصمیم‌سازی‌ها نظرات و نیازهای مردم این‌جا نیز لحاظ شود و در اولویت قرار گیرد. بودجەهای مختلف برای کشت محصولاتی کە آب کمی مصرف می‌کنند یا بهرەگیری از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی بە کشاورزان اختصاص دادە شود. بخش صنایع مورد توجە قرار گیرد تا بخشی از نیروی کار روستاها جذب صنعت شوند.
امیدوارم یه روزی دریاچه ارومیه خشک بشه که ابی از طرف سقز به اونجا سرازیر نشه ، تموم بدبختی ما کشاورزان همین دریاچه ارومیه هستش، عمرا بتونیم حق خودمون رو بگیریم، فقط باید خدا کمک کنه و اون دریاچه رو نابود کنه، میدونم نظرم خیلی وحشتناکه ولی اینقدر تبعیض گذاشتن بینمون که ادم مغزش تغییر میکنه و ذهنیتم نسبت بهشون عوض شده. هیچوقت نه استاندار نه فرماندار نه نماینده مجلس ما زورشون به مقامات استانهای دیگه نمیرسه، اصلا دل و جرات اینکارو ندارن بخدا، ولی کاش یکی پیدا میشد و این حق رو میگرفت ازشون.