سایه بحران کم‌آبی؛ از بانه تا سقز
در شرایطی که همسایه‌ی غربی سقز، بانه، با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند، نشانه‌هایی نگران‌کننده در سقز نیز پدیدار شده است. با فرارسیدن تابستان، فشار بر منابع آبی افزایش می‌یابد و ضرورت دارد مردم، مسئولان و نهادهای مختلف برای مقابله با بحران احتمالی آب، اقدامی هماهنگ و فوری داشته باشند.
از بانه تا سقز
گزارش‌هایی که از شهر بانه منتشر می‌شود نشان می‌دهد که کمبود آب در آن منطقه به مرز بحران رسیده است و احتمالا جیره‌بندی مایه حیات در دستور کار مسئولان قرار بگیرد. تنها در یک مورد، تبعات کم آبی و احتمال جیره‌بندی قیمت هر بطری آب یک‌بار مصرف را به دو برابر رسانده است.
با توجه به نزدیکی جغرافیایی و شرایط مشابه اقلیمی، سقز نیز در معرض تهدیدی مشابه قرار دارد. بنابراین بی‌توجهی به علائم اولیه، می‌تواند پیامدهایی سنگین‌تر از آنچه اکنون در بانه شاهدیم، برای سقز در پی داشته باشد.
مصرف بی‌رویه؛ عامل در دست مردم
با آغاز فصل گرما، مصرف آب در منازل، برای سیستم سرمایشی، خانه‌تکانی و شست‌وشوی فرش، خودرو و آبیاری باغچه‌ها افزایش می‌یابد. اگرچه به‌نظر ساده می‌رسد، اما همین مصارف خانگی در کنار بی‌توجهی به نشتی شیرآلات، نقش مهمی در اتلاف آب دارد. تغییر رفتار مصرفی در کوتاه‌مدت می‌تواند نتایج مثبت پایداری داشته باشد.
فرسودگی شبکه؛ زخمی که هر روز خونریزی دارد
روزانه اخبار زیادی از شکستگی لوله در جای جای شهر منتشر می‌شود. زیرساخت‌های فرسوده آبرسانی در سقز، بخش زیادی از منابع آب را پیش از رسیدن به مصرف‌کننده هدر می‌دهند و این موضوع مورد تأیید خود مسئولان مربوطه نیز هست.
بازسازی این سیستم‌ها باید بدون تأخیر، با اولویت بالا و با تخصیص بودجه‌ی مناسب انجام شود. تا زمانی که این معضل پابرجاست، صرفه‌جویی عمومی نیز به نتیجه دلخواه نخواهد رسید.
سدهای حیاتی، حق آبی سقز باید محفوظ و حتی افزایش یابد
منابع آبی سقز وابسته به سدهای شهید کاظمی و چراغ‌ویس است. در حال حاضر سهم سقز از سد شهید کاظمی بسیار ناچیز است و قرار است از تأمین بخشی از آب بانه نیز از سد چراغ‌ویس دریافت شود. از آنجا که محل تأمین آب این دو سد ارتفاعات سقز است سهم این شهرستان از این منابع نه تنها باید محفوظ بماند بلکه بایستی افزایش هم پیدا کند. اطمینان از دریافت سهم عادلانه از این منابع نیاز به پیگیری مستمر و مطالبه‌گری از سوی مسئولان و نماینده دارد.
ورود فاضلاب به سد چراغ‌ویس؛ خطر خاموش
ورود فاضلاب نوزده روستای بالادست به سد چراغ‌ویس، نه‌تنها سلامت آب آشامیدنی را تهدید می‌کند، بلکه به مرور باعث غیرقابل استفاده شدن منابع موجود خواهد شد. کنترل و توقف ورود این فاضلاب باید در اولویت جدی قرار گیرد. ساماندهی شبکه فاضلاب این روستاها از ضروری‌ترین اقدامات زیربنایی برای حفظ سلامت منابع آب است.
آینده‌نگری در توسعه شهری
با رشد مناطق تازه‌احداث‌شده در اطراف سقز، باید تأمین پایدار آب از ابتدای برنامه‌ریزی‌ها در نظر گرفته شود. احداث مخازن ذخیره، استفاده از آب بازیافتی و طراحی شبکه‌های بهینه از جمله راهکارهایی است که می‌تواند مانع از تشدید بحران در آینده شود.
نهادهای فرهنگی و آموزشی، بازوی تغییر رفتار
فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب تنها از طریق تذکر و هشدار ممکن نیست. آموزش و پرورش، مساجد، رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و حتی مراکز فرهنگی و ورزشی می‌توانند نقش مهمی در تغییر نگرش عمومی نسبت به آب ایفا کنند. آموزش دانش‌آموزان در مدارس و اجرای کمپین‌های اطلاع‌رسانی، سرمایه‌گذاری بر آینده‌ی مصرف مسئولانه است.
نقش مسئولان محلی و نماینده سقز در مجلس
در بحران‌هایی از این دست، نقش مدیران محلی و نماینده سقز در سطح ملی بسیار کلیدی است. مطالبه بودجه، طرح‌های آبرسانی، فشار بر وزارت نیرو و پیگیری حق‌آبه و حتی قانون‌گذاری برای مدیریت منابع آب از جمله وظایف اساسی نماینده است.
در نهایت باید پذیرفت که بحران آب فقط تهدیدی زیست‌محیطی نیست، بلکه تهدیدی اجتماعی و اقتصادی است. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند چرخه توسعه سقز را متوقف کند، به مهاجرت دامن بزند و آینده نسل‌های بعدی را در ابهام فرو برد.
