با مەولەوی فەرامۆش نەکەین
شکاندنی تابلۆ و وێنەی مەولەوی کورد هیچ لە گەورەیی و ئاستی باڵای زانست و زانایی ئەم کەسایەتییە ناودارە کەم ناکاتەوە. ئەو کەسانەی مەولەوی وەکوو بیرمەندێک ئەناسن دان بەوەدا ئەنێن کە لە بوارگەلی عیرفان، شێعر، شەرعیات، کەلام و فەلسەفە جێگە و پێگەیەکی بەرزی هەیە. کەسایەتی ئاوا گەورە و پێگەی زانستی ئاوا بەرز بە شێواندنی ناو و وێنە تووشی هیچ خەسارێک نابێ، ئەو شتەی کە ئەتوانێ کاریگەری یەکجار زۆرتر بێ لەو بەردەی کە تابلۆی وینەی مەولەوی پێ شکێندرا و تەنانەت ئەو بیرمەندەمان لەبیر بباتەوە ئەوەیە کە ساڵەهایە هیچ لە سەر بیر و ئەندێشەی نەنووسراوە:
ای برادر تو همان اندیشه‌ای ما بقی تو استخوان و ریشه‌ای.
ئەگەر لە گووگڵدا بگەڕێین هەتا بزانین چەندە لێکۆڵینەوە کراوە لە سەر مەولەوی، چاومان بە وتاری زانستی و شیکردنەوەی ڕەهەندە جۆراوجۆرەکانی ئەندێشەی مەولەوی زۆر ڕۆشن نابێتەوە. ئەم فەرامۆشی و لەبیرکردنە کە نەتیجە و ئاکامی بیرنەکردنەوە و نەخوێندنەوەیە بۆتە هۆی ئەوە کە دەرکێکی قووڵ و تێگەیشتنێکی درووستمان لە ئەندێشەی بەربڵاوی مەولەوی نەبێ. فەرامۆش کردنی ئەندێشەی مەولەوی و بیرو بۆچوونی لە بوارە جۆراوجۆرەکانی ئەدەبیات، عیرفان، فەلسەفە و کەلام یەعنی فەرامۆش کردنی خودی مەولەوی و ئەمەیش جۆرێکە لە شکاندنی شان و شکۆی ئەو بیرمەند و گەورەپیاوە.
یا کاغـه‌ز بڕیان یا مـه‌لا مـه‌رده‌ن یاخۆعارته‌ن دۆس وه یاد که‌رده‌ن.
جێی خۆیەتی مامۆستایانی ئایینی، مامۆستایان و خوێندکارانی زانکۆ و بیرمەندان کاغەز و قەڵەم ئامادە بکەن و ئەم ڕووداوە ناخۆشە بکەن بە هەلێک بۆ هەڵدانەوەی لاپەڕەیەکی نوێ لە ژیانی فەرهەنگی مەوەلەوی و بە خوێندنەوەی جیدی و ڕەخنەگرانە تۆزی فەرامۆشی لە ڕووخساری ئەو زانا بەڕێزە بتەکێنن و یادێک بکەن لەو دۆستە بیرمەند و هیژایە.
بە پێویستی ئەزانم چەند وتاری باش کە لەسەر بیر و ئەندێشە و ئاسەوارە فەرهەنگییەکانی مەولەوی نووسراوە، لێرەدا بیانهێنم، لەوانەیە بەکاری توێژەران بێ بۆ توێژینەوە:
وتار:
– جمال احمدی: بررسی مساله جبر و اختیار در آثار تعلیمی مولوی کرد؛ سال انتشار: ۱۳۹۱، محل انتشار: مجله تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، دوره: ۴، شماره: ۱۳ (https://civilica.com/doc/862401).
– بررسی تطبیقی اندیشه‌های کلامی مولانا جلال‌الدین و مولوی کرد دربارۀ جبر و اختیار، دوفصلنامه ادب‌نامه تطبیقی، مقاله ۱، دوره ۱، شماره ۱، زمستان ۱۳۹۳، صفحه ۹-۲۶٫
– منصور رحیمی: مقایسه سبک‌شناختی مراثی احمدبگ کوماسی و مولوی کرد در سوگ همسرانشان، مقاله ۵، دوره ۴، شماره ۱ – شماره پیاپی ۵، بهار و تابستان ۱۳۹۷، صفحه ۶۵-۸۴ (http://journals.uok.ac.ir/article_61170.html).
– مختار شکری پور: شعر و زندگی مولوی کرد، نشریه گوهران، بهار ۱۳۸۶، شماره۱۵ (https://elmnet.ir/article/847699-61041).
– علی فتح الهی، شمس سادات حسینی: واکاوی مفاهیم صوفیانه در اشعار مولوی کرد، فصلنامه ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، سال هفتم شماره ۲ (پیاپی ۱۶، تابستان ۱۳۹۶)، صص ۹۵ -۱۱۶ (https://elmnet.ir/article/1673662-1221/).
پایان‌نامه:
– امین محمدامین: تاثیر گذاری حافظ شیرازی بر مولوی کرد، تاریخ دفاع ۳٠ دی ۱۳۹٣، دانشگاه تهران.
– کلثوم عثمان پور: بررسی زیبایی شناسی در دیوان مولوی کرد، ۱۳۸۵٫
