به مناسبت ۱۰ آذر، روز مجلس
امروز دهم آذر ماه به نام روز مجلس نامگذاری شده است. سالروز شهادت سید حسن مدرس. کسی که به دلایلی از جمله سوء سیاست نسبت به داخله و خارج، قیام و اقدام بر ضد قانون اساسی و حکومت مشروطه و قوانین مجلس شورای ملی و نیز تحویل ندادن اموال مقصرین و غیره به خزانه دولت، رضاخان را مورد استیضاح و بازخواست قرار داد. اما همین سید حسن مدرس در مواردی از جمله حق رأی و انتخاب زنان در مجلس وقت مخالفت شدیدی داشت. این نشان می دهد که ممکن است هر کس به لغزش و اشتباهاتی دچار شود و نمایندگان نیز از این امر مستثنی نیستند. اما در این نامگذاری آنچه مهم است صراحت مدرس در برابر اصحاب قدرت و کوتاه نیامدن از منافع جمعی و ملی بود.
اصولا مناسبتها قراردادی است مبنی بر یادآوری آنچه که نباید از یادها برود و در این مورد نیز روز مجلس را خصوصا مجلس نشینان نباید از یاد برده و در حد امکان بر صراط مردم و تأمین منافع آنها باشند. مجلس در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی می‌تواند قانون وضع کند و این به معنای اختیارات گسترده این نهاد در وضع قانون و نظارت بر اجرای آن است، اما در برخی موارد نظر به اینکه این قوانین بایستی به تأیید شورای نگهبان برسد ممکن است مجلس نیز در وضع برخی قوانین موانعی داشته باشد، اما کلیت امر حاکی از اختیارات گسترده این نهاد قانونی می باشد.
حال نمایندگان و منتخبین تا چه میزان از این اختیارات در راه پیشرفت، توسعه، هماهنگی و همکاری گام بردارند مسأله مهمی است. شواهد و قراین خصوصا در دوره‌های اخیر نشان میدهد که کمتر نماینده‌ای در این راستا گام نهاده و آنچه مدنظر است صرفا پیشبرد اهداف شخصی، گروهی و جناحی است. متاسفانه در دوره های اخیر این نهاد قانونی در بسیاری از موارد خود به مانعی برای پیشرفت و توسعه تبدیل شده و این مهم تا از مرکز دور شده و به مناطق و استان‌های محروم نزدیک می شویم بیشتر خود نمایی میکند.
واقعیت امر این است که در این استانها و خصوصا استانهایی که از نظر زبانی و مذهبی در اقلیت هستند از آن جهت که دستیابی نخبگان به سطوح بالای مدیریتی عملا امکان ناپذیر است، نمایندگان به نوعی به قدرت بلامنازع در این استانها تبدیل شده‌اند. گواهی این امر دخالت نمایندگان خارج از چارچوب و قوانین در بسیاری از امور اجرایی است و بیشتر اوقات جای مدیر و مقنن عوض میشود و در این میان میدان دادن مدیران به نمایندگان نیز آنها را جسورتر کرده است. این افراد از این امر به عنوان همکاری و تعامل یاد می کنند، تعاملی که در بسیاری از شهرستان ها عملا امر توسعه را قفل کرده و مانع از تحرک و پویایی است.
این گونه پیشبرد امور و قایل شدن نوعی اقتدار برای خود و اطرافیان هیچگاه به مصلحت شخص و شهر نبوده و بیشتر نوعی دهن کجی به حقوق فردی و اجتماعی شهروندان و خصوصا نخبگان است. دخالت بی حد و حصر نمایندگان در عزل و نصب ها عملا مفهوم گردش نخبگان را به گردش مدیران تبدیل کرده و مدیران اجرایی صرفا مهره هایی هستند که به پیشنهاد و یا توسط نماینده از یک پست به پستی دیگر جابجا می شوند و در کنار آن مفهوم ذوب در نماینده را معنا بخشیده‌اند و بیشترشان به واسطه پشت گرمی به نمایندگان، بیش از آنکه از مدیر مافوق حرف شنوی داشته باشند پاسخگوی نماینده یا نمایندگان حوزه مدیریت خود هستند.
نمایندگان مجلس در سطحی گسترده تر تمامی ابزار قانونی خود از جمله طرح سوال و استیضاح را به ابزاری جهت به کرسی نشاندن حرف خود و یا نوعی لجاجت با وزیران و مدیران تبدیل کرده اند. ماجراهای اخیر در مجلس و استیضاحات مختلف به بهانه های واهی و یا رأی اعتمادهایی که به برخی وزیران داده می شود به خوبی بیانگر این است که کمتر نماینده ای ممکن است آلوده به زد و بندهای پشت پرده ای نشود و منافع جمع را قربانی منافع شخصی نکند.
با این حال مادامی که کلیت مجلس و مجلس نشینان بیشتر به فکر دوره بعدی نمایندگی خود هستند و کمافی السابق مجلسی محافظه کار در پیش خواهیم داشت بهتر است از تبریکاتی که صرفا نشان از تعارفات معمولی است پرهیز کنیم.
