در سقز تنها ۱۷۵۰ نفر در حوزه صنعت و معدن شاغل هستند

کیست که نداند صنعت در کردستان و به مراتب در شهرستان سقز چندان وضعیت قابل تعریفی ندارد، طوری که بر اساس آمار، کمتر از ۵۰ واحد صنعتی در استان وجود دارد که اشتغال آنها بالای ۵۰ نفر باشد. با این وجود خیلی از مدیران واحدهای صنعتی صورت خود را با سیلی سرخ نگه‌داشته‌اند و کج‌دار و مریز اندک اشتغال این حوزه را حفظ کرده‌اند.

در حال حاضر در شهرستان سقز تنها یک شهرک و یک ناحیه صنعتی وجود دارد. در همین شهرستان مجموعا ۱۰۵ واحد صنعتی دارای پروانه وجود دارد که ۶۷ واحد در شهرک صنعتی و مابقی در ناحیه صنعتی صاحب و سایر نقاط شهرستان مستقر هستند. از این تعداد ۹۰ واحد فعال و نیمه فعال هستند که مجموعا ۱۷۵۰ نفر در آنها مشغول به کار هستند و مابقی به دلیل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش، اختلاف شرکا، عدم برنامه برای بازگشت به تولید و… فعالیتی ندارند.

در همین ارتباط و بویژه لزوم توجه به کارآفرینی حوزه صنعت، رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان سقز در یادداشتی برای #واکاوی، ضمن قدردانی از فعالان اقتصادی حوزه تولید و اشتغال نوشت:

در جایگاه کنونی مدیران واحدهای تولیدی و صنعتی ما با مشكلات عدیده ای روبرو هستند که از جمله این مسایل می توان به کمبود نقدینگی، تلاش مضاعف و بی نتیجه جهت بازسازی خط تولید، افزایش هزینه های سربار، فقدان بازار صادراتی مناسب و بسیاری مسایل دیگری از این دست، اما هرچه باشد بعنوان یک خدمتگزار، روز صنعت و معدن را به همه فعالان اقتصادی حوزه تولید و اشتغال در شهرستان سقز تبریک و تهنیت عرض می نمایم.

همه آنچه که حائز اهمیت است این است که تولید مهم و مقدس است؛ تغییر در نگرش تولید با پشتیبانی و بهبود شاخص‌های اقتصادی کشور (از قبیل ایجاد اشتغال مولد، افزایش تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه) و صد البته شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی (به ویژه تقویت همبستگی، عزت نفس و افزایش خودباروی ملی) راهبردی کلیدی جهت دستیابی و ایجاد اقتصادی سالم با راندمانی بالا محسوب می‌شود، این مهم به ویژه در بخش صنعت و معدن به عنوان یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین پیشرانهای اقتصادی کشور از جایگاه حائز اهمیتی برخوردار است. با همه این تفاسیر، موضوع چالش برانگیز اصلی چگونگی نیل به این هدف ارزشمند و به عبارت دیگر شناسایی ارکان کلیدی با هدف تعیین جهت و تسهیل رفتار ذینفعان و عاملان اصلی در تحقق این مهم، به‌خصوص صنعتگران، معدنکاران و کارآفرینان، می‌باشد.

در پاسخ به این چالش از دیدگاه علم کارآفرینی باید گفت که تقویت و جایگاه تولید از دو محور کلی قابل دستیابی است. ابتدا شکل‌گیری کسب و کارهای جدید با طرح محصولات و خدمات جدید که از دیدگاه کارآفرینی به عنوان کارآفرینی مستقل شناخته شده است. دوم، با بهره گیری از توسعه محصولات و خدمات جدید در بازارهای حال حاضر و بازارهای جدید توسط شرکت‌های فعال که در پژوهش‌های کارآفرینی از آن بعنوان کارآفرینی سازمانی یا شرکتی نام می برند.
پس به طور کلی، می‌توان گفت که توسعه کارآفرینی به معنانی بالابردن ارزش رفتارهای کارآفرینانه مستقل و شرکتی، می‌تواند مسیری قابل اتکا برای تحقق برنامه های تولید در کشور باشد. توجه به تولید در بخش صنعت و معدن مستلزم تسهیل و توسعه رفتارهای کارآفرینانه صنعتگران و معدنکاران و کارآفرینان بالقوه و موجود است. برای توسعه و تسهیل کارآفرینی در حوزه صنعت و معدن و با هدف موفقیت در تولید، سه مؤلفه اصلی را میتوان مطرح کرد که به نظر می‌رسد با برنامه‌ریزی به منظور توسعه و تحقق همزمان این سه موئلفه می‌توان به تولید و اشتغال و پایداری اقتصادی امیدوار بود.

۱- تحرکات کارآفرینانه وجود و یا ایجاد یک فرصت است به‌نحوی که کارآفرینی اساساً به عنوان شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌ها شناخته شده است.
فرصت ها زمانی به وجودی می آیند که به نیازها و خواسته ها درست پاسخ داده نشده و یا از منابع و همه آنچه که وجود دارد بدرستی استفاده نشده باشد. با نگاهی نه چندان عمیق به بخش صنعت و معدن کشور میتوان به این نتیجه دست یافت که فرصت‌های بیشماری در بخش های مختلف صنعتی و معدنی کشور وجود دارد که خیلی اثر گذار به آن توجه نشده است. به عنوان مثال، در بخش معدن، ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای غنی‌ترین و متنوع‌ترین منابع معدنی شناخته شده در جهان است، اما در نهایت تأسف سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی کشور به دلیل مشکلات عدیده ای از جمله خام‌فروشی‌، اندک است و توجه به شکل گیری رفتارهای کارآفرینانه نو و شرکتی در این حوزه می‌تواند تحرک در این بخش را به دنبال داشته باشد.

۲- کارآفرینان عاملین اصلی رشد رفتارهای کارآفرینانه در کشور هستند.
فرصت‌ها زمانی به یک ارزش اقتصادی و اجتماعی تبدیل خواهند شد که عاملین اثرگذار و ارزشی مانند کارآفرینان ردپای آنها وجود دارد که انگیزه و توانایی کارآفرینی و استفاده از فرصت‌ها را داشته باشند به همین دلیل است که از کارآفرینان به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی-اجتماعی هر جامعه ای نام می برند. کشور ما خوشبختانه از حیث دیدگاه ها، نقطه نظرات و توانایی‌های کارآفرینانه غنی است ، هرچند میتوان با بهره گیری از آموزش‌های کوتاه مدت و بلند مدت در بخش معدن) به پرورش افراد توانمندتر پرداخت، اما شاید فقدان انگیزه برای رفتارهای کارآفرینانه در مقابل سایر استراتژی‌ها و رفتارهای جایگزین از قبیل واسطه‌گری و سفته‌بازی و یا هدایت منابع به سمت فعالیت‌هایی غیر از تولید از جمله ساخت و ساز، واسطه و تحرکات نامولد و غیر اقتصادی دیگر از عمده مشکلات این حوزه است. این مهم را میتوان بعنوان زیربنای ایجاد مؤلفه سوم دانست و صد البته مهمترین رکن نیازمند توجه ویژه در کشور برای تحقق رفتارهای موفقیت آمیز در تولید، محیط و یا بستر کارآفرینی باشد در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

۳- برای رشد رفتارهای کارآفرینانه باید محیط و بستر رفتارهای کارآفرینانه ایجاد شود.
برای بهره گیری از توانمندی های کارآفرینان باید محیط و بستری فراهم شود که هزینه و زمان رفتارهای کارآفرینانه در آن کمترین حالت و شکل ممکن را داشته باشد. به بیان دیگر، کارآفرینان زمانی رفتار کارآفرینانه و اثرگذار در توسعه و رشد اقتصادی را بر سایر رفتارهای جایگزین ترجیح خواهند داد که منافع و مزایای کسب شده در آن بیش از فعالیت‌های جایگزینی باشد که در اطراف آنهاست. امروزه در برنامه ریزی برای توسعه کارآفرینی، کارآفرینان رویکرد و شیوه زندگی کارآفرینانه با نگاه همه جانبه به توسعه کارآفرینی را مورد توجه داشته و مجموعه عناصر و ذینفعان کلیدی در تسهیل رفتارهای کارآفرینانه از جمله قوانین، مقررات، بخشنامه ها و دستورالعملها، فرهنگ، نهادها و ارگان های ذیربط بعنوان حامی و پشتیبان، منابع مالی، سرمایه‌های انسانی، شبکه ها و بازارها را به طور همزمان و همراستا در نظر می‌گیرند. به بیان دیگر، افزایش راندمان تولید بر اساس توسعه رفتارهای کارآفرینانه زمانی خودنمایی خواهد کرد که همه نهادهای پشتیبان و تسهیل‌گر رفتارهای کارآفرینانه شامل نهادهای قانونگذار، نظارتی، دادرس، بانک‌ها و تأمین کنندگان مالی، نهادهای توسعه منابع و سرمایه‌های انسانی مانند دانشگاه‌ها، نهادهای فرهنگی و غیره هم جهت و هم راستا یاری‌گر شکل‌گیری و توسعه رفتارهای کارآفرینانه مولد، نوآورانه، سلامت و اخلاق‌گرا باشند.

به طور عام میتوان گفت که جهت دستیابی به یک اقتصاد پویا با بهره گیری از فرصتها و ظرفیت های موجود در بخش صنعت و معدن باید از رفتارهای کارآفرینانه مستقل و شرکتی بهره گیری کرد و این مهم نیازمند توجه به سه‌ اصل فرصتها، عوامل و پیرامون است که نقش پیرامون در زندگی کارآفرینی با هدف هدایت منابع و تلاش‌های کارآفرینان به سمت فرصت‌های پایدار و مبتکرانه بسیار حائز اهمیت است امید که این مهم با هماهنگی و همکاری کلیه نهادهای ذیربط و مرتبط در جهت دستیابی به توسعه ای پایدار محقق شود.