ریز و درشت دشواری کار سپیدپوشان
اگر سری به بیمارستانهای شهر بزنیم متوجه خواهیم شد که تنها فقط یک یا دو پرستار بر بالین دهها بیمار حضور دارند و همین امر موجب افت کیفیت خدمات رسانی و در نتیجه کاهش رضایت عمومی از پرستاران و کادر درمانی می شود. شیفت های شبانه، اضافه کاری اجباری، تأخیر در پرداخت ها و عدم توجه به مشکلات این قشر در کنار مشکلات روحی و روانی که ممکن است در طول مدت خدمت و همنشینی با بیماران دچار شده باشد از مشکلاتی است که پرستاران با آن دست و پنجه نرم می کنند.
در ادامه، مصاحبه واکاوی با هلاله طاهری از پرستاران بیمارستان #سقز را می خوانیم:
واکاوی: اساسا چه انگیزه هایی برای کسانی وجود دارد که بخواهند وارد حرفه پرستاری شوند؟
طاهری: با توجه به نحوه پذیرش دانشجوی پرستاری و ارتقای این رشته در طول چند سال گذشته اگرچه تمامی دانشجویان در پذیرش رشتههای پزشکی و پیراپزشکی اولین اولویت خود را پذیرفتهشدن در رشته پرستاری انتخاب نمیکنند اما میتوان به مهمترین انگیزههای این رشته به مواردی همچون
– فرصتی برای کسب مدارک عالی تحصیلی
– محتوای علمی رشته پرستاری
– جایگاه مناسب رشته پرستاری (بهخصوص در سالهای گذشته)
– تشویق والدین
– کسب موقعیت شغلی
– کمک به همنوع
– فرصتی برای کسب درآمد بیشتر.
البته اولویت این انگیزهها در میان دختران و پسران به یک اندازه نیست و براساس تحقیقات میتوان گفت که در آقایان بیشترین مورد با کسب موقعیت شغلی و فرصتی برای کسب درآمد و در خانمها بیشترین انگیزه را کمک به همنوع و تشویق والدین میباشد. البته تحقیق علمی در این زمینه انجام نشده و فقط ممکن است براساس تجارب کسبشده در این زمینه باشد.
واکاوی: اگرمشکلات پرستاران را در دو سطح کشوری و محلی تقسیم کنیم، مشکلات موجود چگونه تعریف می شوند؟
طاهری: در دستهبندی مشکلات اگرچه در حال حاضر در بحرانیترین زمان دوران پرستاری و در عین حال پررنگترین دوران قرار داریم. مشکلات وجود دارد و موقعیتهای مناسبی برای رشد و تعالی نیز وجود دارد. اما در میان مهمترین مشکلات میتوان به کمبود نیروی پرستاری – بهخصوص پرستاران متخصص – اضافهکاریهای اجباری، عدم تحقق طرح تعرفهگذاری خدمات پرستاری و همچنین افزایش حجم کارهای واگذارشده به پرستاران با توجه به طرح تحول نظام سلامت اشاره کرد. البته نباید منکر زحمات سازمان نظام پرستاری در احقاق حق پرستاران و رسیدن به اهداف شد.
و اما در سطح محلی باید کمبود بعضی امکانات (رفاهی، تحصیلی و تخصصی) همچنین نداشتن بیمارستانهای خصوصی که خود میتواند مبنع درآمدی دیگر برای پرستاران باشد اشاره کرد که شرایط را برای پرستاران دشوار کرده است.
واکاوی: دولت های مختلف تا کنون چقدر توانسته اند در مهار مشکلات پرستاران موفق باشند؟ طرح تحول نظام سلامت در این دولت چه تأثیری بر وضعیت پرستاران داشت و اکنون که از توقف آن سخن گفته می شود چه تغییراتی ممکن است ایجاد شود؟
طاهری: در تمامی دولتها تا به امروز که دولت دوازدهم است همگی چه در وعدههای انتخاباتی و چه در روز پرستار یادآور شدهاند که پرستاری شغل بسیار مقدس و سختی است که بایستی نگاه ویژهای به پرستاران داشت، اما به واقع میتوان عنوان کرد درصد بسیار اندکی از خواستههای پرستاران تا به امروز برآورده شده است و مضافاً اینکه در دولت یازدهم با تصویب طرح تحول نظام سلامت و چند برابر شدن کار پرستاران و اضافه شدن مشتریان خارجی (بیماران خارجی) موفقیت چندانی نداشته است. سرپرست جدید وزارتخانه هم از توقف این طرح سخنی به میان نیاورده است و در این چند روز تلاش زیادی داشته تا مشکلات بهویژه معوقات مالی را پرداخت نماید.
واکاوی: یکی از مشکلاتی که در این حرفه به چشم می خورد شیفت های کاری طولانی است، خصوصا شیفت شب که ممکن است بی خوابی نیز به دنبال داشته باشد. آیا این مهم می تواند در کیفیت خدمات رسانی از سوی پرستار تأثیری داشته باشد؟
طاهری: از مهمترین مشکلاتی که پرستاران بهخصوص پرستاران خانم با آن روبهرو هستند شیفتهای شبکاری است که با توجه به طولانی بودن زمان بهویژه برای مادرانی که کودک شیرخوار دارند میتواند بیشترین آسیب را به آنها وارد کند. ناگفته نماند که در طی چندسال گذشته سازمان نظام پرستاری برنامه ارتقا بهره وری یعنی احتساب ساعات کاری در شیفت شب و در روزهای تعطیل (شیفتهای شب را ۱۹ ساعت و روزهای تعطیل را ۱۰ ساعت محاسبه میکند). اما این امر هم نتوانسته است در رفع این معضل چندان کارساز باشد و یک پرستار با ده سال سابقه کار همیشه خسته است – چه به لحاظ روحی و چه به لحاظ جسمی). وقتی ساعت خواب منظم نباشد و کسی مجبور است حداقل شش شب در طول یکماه این شرایط را تحمل کند در درازمدت متوجه تآثیرات منفی خواهیم شد.
واکاوی: در بحث کمبود نیرو چرا کم توجهی صورت می گیرد؟ آیا به کمبود دانشجو و فارغ التحصیل بر می گردد یا سیاست گذاری ها مطلوب نیست؟
طاهری: در مورد کمبود نیرو باید گفت که در حال حاضر در بیمارستان سقز کمبود نیرو کمتر به چشم میخورد اما نیروی تخصصی فوق العاده کم است. متاسفانه شرایط کنونی آموزش در دانشگاهها به دلیل کثرت دانشجو مخصوصا در رشته پرستاری ضعیف است و همین امر موجب شده است که وقت زیادی صرف آموزش پرستاران در بدو ورود گردد و جای تأمل دارد که حتما بازنگری در امر آموزش انجام شود و شاید همین نبودن پرستاران تخصصی در مناطقی همچون سقز مسئله کمبود نیرو را پررنگ نشان دهد و دولت مکلف است که کمبود نیروی تخصصی دانشگاه را در صدر سیاستهای خود قرار دهد. امیدوارم در آینده نزدیک ترتیبی اتخاذ گردد تا تمامی پرستاران به صورت پرستاران تخصصی از دانشگاه فارغ التحصیل و شروع به کار کنند.
واکاوی: تخصصی شدن کار پرستاران تا چه حد می تواند در زمینه کاهش مشکلات راهگشا باشد و چه اقداماتی در این زمینه انجام گرفته است؟
طاهری: در طول سالهای گذشته رشته پرستاری تا حد فوق العاده زیادی در رده های مختلفی تخصصی شده است و حتی در سطح دکترا هم ارتقا داشته است. در حال حاضر دو نفر از همکاران سقز موفق به دریافت مدرک دکترای پرستاری شده اند و مشغول انجام وظیفه می باشند
واکاوی: کارکرد و وظیفه نظام پرستاری در قبال پرستاران چیست و آیا این نهاد توانسته است در راستای حل مشکلات پرستاران گام بردارد؟
طاهری: نظام پرستاری ۱۷ سال است که فعالیت میکند و تلاشهای زیادی در زمینه رفع مشکلات پرستاران داشته است. طرح ارتقای بهره وری، تلاش برای تحقق طرح تعرفه گذاری خدمات دولتی خدمات پرستاری، ارتقای رشته های پرستاری و تخصصی شدن این رشته و دادن امکانات رفاهی همچون انتخاب پرستاران نمونه کشوری و دادن امتیازاتی چون حج عمره در طی سالهای گذشته که در این چند سال قطع شده است از جمله فعالیتهایی بوده است به طور مداوم پیگیری شده است، اما نمیتوان کتمان کرد که با وجود زحمات بسیار، بخشی از همکاران از عملکرد سازمان نظام پرستاری رضایت چندانی ندارند.
واکاوی: رابطه پرستاران با پزشکان چگونه است؟
طاهری: در طول ۲۳ سابقه کار به ندرت اختلافی با پزشکان همکار داشته ام و همیشه در بدترین و بهترین شرایط کاری در کنار هم و به صورت صادقانه انجام وظیفه نموده ایم. نمیتوانم عنوان کنم که پرستاران با پزشکان رابطه خوبی ندارند اما با وجود این در همه جا اختلاف سلیقه وجود دارد و در بیمارستان هم مانند تمامی محیطهای دیگر اداری و حتی خانواده اختلاف نظر وجود دارد ولی در سیستم بیمارستان پرستار و پزشک و دیگر پرسنل علیرغم تمامی اختلافات مکمل همدیگر هستند.
واکاوی: بیشتر افراد جامعه از کادر درمانی راضی نیستند، این عدم رضایت ناشی از چیست و شما تا چه حد این ادعا را قبول دارید؟
طاهری: نمیتوان گفت مردم ناراضی هستند یا نیستند و براساس تحقیقات علمی و نظزسنجیها باید در این مورد اظهار نظر کرد. البته در تمای ادارات ممکن است بخشی از ارباب رجوع ناراضی باشند و بیمارستان هم از این امر مستثنا نیست. چون در محیط بیمارستان ممکن است بیماران و ارباب رجوع هم مشکل جسمی و هم مشکل روحی دارند و هم مشکل ریالی و … که اینها خود می تواند زمینه نارضایتی بیشتر را فراهم کند، پس اگر اجازه بفرمایید این ادعا را قبول ندارم چون تا جایی که در توان داشته باشیم از کمک به همنوعان کوتاهی نخواهیم کرد و در بعضی مواقع افراد انگشت شماری هستند که اصلا راضی نیستند.
واکاوی: آیا مورد یا مواردی بوده که از آغاز به کار شما به عنوان پرستار تا کنون کماکان لاینحل باقی مانده باشد؟
طاهری: اگر چه تلاش زیادی در این زمینه از طرف مسئولین کشوری و مسئولین وزارتخانه ای و دانشگاهی انجام شده است اما همچنان پرستاران با مشکلات ریالی دست و پنجه نرم می کنند و علیرغم اینکه از نظر مشاغل سخت و زیان آور در رده دوم کشوری هستند اما در مقایسه با کارشناسان هم رده خود در دیگر ادارات مجبور هستند چندشیفته و بعضی ها حتی در دو سه بیمارستان کار کنند و این معضل در شهرستانهای کوچکتر و به خصوص شهرستان سقز که به دلیل عدم داشتن بیمارستان خصوصی و مراکز دانشگاهی بیشتر است و باید به میزان درآمد کم خود بسنده کنند. قدیمی و فرسوده بودن بیمارستان فعلی و ناتمام ماندن بیمارستان جدید و نداشتن فضای بهتر ساختمانی از دیگر مشکلاتی است که در طی این ۲۳ سال وجود داشته است. عدم دسترسی به امکانات ورزشی برای خانمها که میتواند به سلامتی پرستاران کمک کند، نداشتن مهمانسرای مناسب از دیگر مسائل بیمارستان و پرستارهاست.
واکاوی: اگر در این حوزه مسئولیت و مدیریتی به شما سپرده شود چه تلاشی برای بهبود وضعیت صنف پرستار انجام می دهید؟
طاهری: تمامی مسئولیتها مستلزم داشتن پشتوانه مالی و داشتن بودجه مطلوب و مناسب است. هر مدیری میتواند با داشتن بودجه کافی نیاز بیماران و پرستاران را به نحو احسن برآورده کند که متاسفانه در طول یکسال گذشته این مشکل بیشتر خودنمایی و همه را با مشکل مواجه کرده است. اما این معضل نتوانسته است هیچ خللی در انجام وظایف عادی و مسئولیتی که در قبال همنوعان و نیازمندان داریم ایجاد کند.
واکاوی: به عنوان سوال آخر، چشم انداز آینده این شغل را چگونه می بینید و آیا به دانش آموزان توصیه می کنید که وارد این حوزه شوند؟
طاهری: آینده رشته پرستاری بسیار روشن است امکان ادامه تحصیل چه در داخل و چه در خارج کشور فراهم است. امروزه همکاران بسیاری در دوره های تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل هستند و با توجه به نگرش مثبت جامعه و افراد نسبت به پرستاری در مقایسه با ده سال قبل – علیرغم سختی و زیان آور بودن شغل پرستاری – این شغل در میان رشته های پیراپزشکی تنها رشته ایست که بهترین امتیاز را برای کسب درآمد و موقعیت شغلی مناسب دارد و توصیه میکنم فرزندانمان را تشویق کنیم با وجود تمامی سختیهایی که این شغل دارد آن را انتخاب کنند.
