سرگردان در میدان

به طول دویست تا سیصد متر در طول خیابان فخر رازی (چه م وه لی خان) به صورت پراکنده و یا در دسته های چند نفری چشم انتظار کسی هستند تا بلکه برای یک روز آنان را بکارگیری کند. اردیبهشت است اما هنوز اندک سرمایی از زمستان را با خود به همراه دارد و همین باعث شده که این افراد در عین آمادگی برای کار، لباس گرم به تن کرده و در میدان حاضر شوند. به محض اینکه یک نفر برای پیدا کردن کارگر به میان جمع مراجعه می کند همگی دور او حلقه می زنند تا بلکه شانسی برای یک روزِ کاری داشته باشند، هر کاری باشد فقط بتوانند روز خود را بیکار به شب نرسانند. به هر رهگذری که می نگرند او را صاحب کار می دانند و منتظرند تا ندایی سر داده و یک یا چند نفر از آنان را با خود همراه کند، اما دریغ…

این وضعیتِ هر روزِ میدان کارگر سقز است. روزانه قریب به ۲۰۰ نفر کارگر که عمدتا غیر ماهر نیز محسوب می شوند از همان ساعات اولیه صبح در انتظار یک کار موقت آنجا تجمع می کنند، تجمعی که تا ساعت ۱۰ ادامه دارد اما از این ۲۰۰ نفر کمتر از ده نفر نیز کار گیرشان نمی آید، مابقی ناچار از راهی که آمده اند بر می گردند.

با یکی از کارگران حاضر در میدان شروع به گفتگو کردم، وی ضمن اشاره به تعداد کارگران که معمولا همدیگر را می شناسند می گوید: با بیشتر چهره هایی که در اینجا حضور دارند آشنایی ده ساله و حتی بیست ساله دارم، سالهاست که صبح اینجا یکدیگر را ملاقات می کنیم، برخی اوقات چند نفری برای یک روز همکار بوده ایم و گاهی به تنهایی بر سر کار رفته ایم، گاهی نیز مثل امروز همچنان منتظر و سرگردان.

گرم صحبت بودیم که یک موتور سوار به میان جمع آمد و با یکی دو نفر از حاضرین به گفتگو پرداخت. دو نفر کارگر می خواست، اما در آن واحد همگی دور او حلقه زدند و همهمه بلند شد، صحبت ها بر سر قیمت پیشنهادی بود که از نظر کارگران برای یک روز کم بود. به یکی از کارگران گفتم: برای یک روز چقدر حق الزحمه دریافت می کنید؟ گفت بین ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان، که این مبلغ بسته به نوع کار و انصاف صاحب کار در نوسان است. موتور سوار با دو نفر و بر سر ۷۰ هزار تومان جهت کار ساختمانی به تفاهم رسید. تا یک ساعت بعد از آن نیز کسی دیگری به میان کارگران مراجعه نکرد.

رکود شدید بازار مسکن و ساخت و ساز، افزایش قیمت مسالح، ادامه بارش ها تا روزهای اخیر، تعطیلی کارگاههایی همچون آجرپزی، دستمزد پایین کارگران و… سبب شده تا تعداد قابل توجهی از کارگران ماهر و غیر ماهر به شهرهای دیگر و یا حتی اقلیم کردستان سفر کنند، . اما در این میان معضل کارگران فصلی و مشکلات معیشتی آنان بیش از گذشته رنگ و بویی از جنس نگرانی به خود گرفته است، این افراد جدا از نبود امنیت شغلی و درآمد مناسب، از امتیازاتی مانند بیمه و بازنشستگی و… نیز محروم هستند و کسی نیز حاضر به قبول مسئولیت در این زمینه نیست.

ساعت به ۱۰ نزدیک و میدان کم کم خلوت می شود.