سیاسیون مناطق کوردنشین در برابر ۷ پرسش واکاوی
از چند چهره سرشناس سیاسیِ کورد خواستیم که به ۷ پرسش واکاوی به صورت کتبی پاسخ دهند تا با در کنار هم قرار دادن آنها ضمن آگاه شدن از دغدغه هایشان در سال ۹۷ و توقعاتشان از سال ۹۸، تفاوت دیدگاه ها هم عیان شود. ضمن سپاس از شخصیت های که متعهدانه به سوالات ما پاسخ دادند.
دکتر جلال جلالی زاده؛ استاد دانشگاه تهران و نماینده مجلس در دوره ششم؛
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
ترور مسلمانان نیوزلند که اخیرا اتفاق افتاد مهمترین اتفاق سال ۹۷ بود.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
می توان گفت پنجاه درصد از پیشبینی هایم درست بود.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
بدترین اتفاق کشتن کولبران و بهترین اتفاق برنده شدن کوچه ر بیرکار.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
تحریم آمریکا وتاثیر آن بر زندگی مردم.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
شانزده
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
از لحاظ فرهنگی امید بخش است اما از لحاظ اقتصادی و سیاسی خوشبین نیستم.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
آرزوی من اجرای عدالت، اجرای قانون اساسی، رفع تبعیض، برداشتن تحریم ها و در کل، شادی مردم ایران است.
دکتر خالد توکلی؛ جامعه شناس و فعال سیاسی اجتماعی اهل سقز:
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
یک اتفاق مهم را نمی توان به عنوان مهمترین اتفاق ذکر کرد. در سطح منطقه ترور خاشقچی یکی از مهمترین رویدادها بود. در سطح کشور نیز اعدام و دستگیری سلاطین اقتصادی که اقداماتشان تأثیر به سزایی در وضعیت اقتصادی کشور داشت رویداد مهمی به نظر می رسد. در استان کردستان نیز مرگ فعالان محیط زیست در مریوان یکی از مهمترین اتفاقات بود که نشان داد فعالان مدنی برای حفظ محیط زیست و دستیابی به اهدافی که دارند جان خود را فدا کنند. علاوه بر این سه حادثه می توان به اعلام خروج نیروهای آمریکا از سوریه اشاره کرد که بر معادلات منطقه تأثیرگذار بود.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
من زیاد پیشبینی نمی کنم، چرا که روند رویدادها به گونه ایست که پیشبینی ها مقداری سخت می نماید.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
عموما در سال ۹۷ با اتفاقات بد خاطرات بیشتری داریم. البته بازنشستگیام یک خاطره خوب بود و از این واقعه خوشحالم. ولی در حوزه های اجتماعی خبرهای خوب کم بود و بیشتر خبرهای بد برای من تداعی میشود. وضعیت آشفته اقتصادی ایران، گران شدن دلار، ترورهایی که در منطقه انجام شد خاطرات ناخوشایندی هستند که در ذهنم مانده اند و هرچه فکر کردم خاطره خوبی به ذهنم نرسید.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
وضعیت اقتصادی و فشار معیشتی مردم متحمل شدند.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
معمولا کارنامه را دیگران مورد بررسی قرار می دهند و نمره را هم آنها باید بدهند. اما در حد توان تا جایی که توانسته ام مطالعه کرده ام و بنا به اخبار روز تحلیل ها و بررسی هایی نوشته و در مطبوعات و سایت های اینترنتی منتشر کرده ام. در زمینه نوشتن مطالب بلند در حد یک کتاب شاید کم کاری کرده باشم و هنوز دغدغه دارم و نمی دانم که در سال آینده از پس این موضوع برآیم یا نه! فعلا زیاد نمره خوبی به خودم نمی دهم، شاید در حد ۱۵٫
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
کردستان در سال ۹۸ بهتر از اینی که الان هست نخواهد بود، چون برنامه مشخصی برای که بخواهند وضعیت کردستان را بهتر کنند وجود ندارد. از سوی دیگر وضعیت اقتصادی کشور رو به بدتر شدن است و سال ۹۸ احتمالا سال پر خطری است به لحاظ اقتصادی و من فکر می کنم وضعیت کردستان نیز به مراتب بدتر خواهد بود ضمن اینکه مسئولین و نماینده ها نه تعصب و نه راه حلی امیدوار کننده برای چشم اندازی روشن در سال ۹۸ ندارند.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
امیدوارم وضعیت اقتصادی کشور بهتر از این باشد. هم اکنون اقشار ضعیف از دسترسی به بسیاری از امکانات محروم هستند، تورم و گرانی برای اقشار ضعیف مشکل ساز شده، تضاد طبقاتی رو به افزایش است. امید که وضعیت اقتصادی به گونه ای پیش برود که مردم بتوانند به راحتی نیازهای مادی خود را برآورده کنند و فرصتی پیش بیاید که بعد از برآورده شدن نیازهای مادی به نیازهای معنوی خود رسیدگی کنند.
دکتر صلاح الدین خدیو؛ فعال مدنی اهل مهاباد:
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
خروج آمریکا از برجام که تاثیرات عمده ای در سیاست داخلی و خارجی کشور بر جای گذاشت.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
من معمولا واقع بینانه به امور نگاه می کنم و عاقبت روندها و رویدادها خیلی با انتظاراتم مغایر نیست.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
بدترین اتفاق در زندگی شخصیم درگذشت پدرم و بهترین اتفاق هم بسته شدن پرونده قضائیم و حل و فصل مشکلات آن بود. تصور می کنم برای عموم مردم سال ۹۷ سال تنگنا و سختی معیشت بود و احتمالا تنها شیرینی آن راه یابی تیم ملی فوتبال به جام جهانی و بازیهای به یادماندنی آن بود.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
با مرگ پدرم و مشکلات اقتصادی فراگیر و فزاینده آن
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
متوسط
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
فرق چندانی نخواهد کرد، غیر از اینکه میزان فقر و محرومیت در یکی از محرومترین مناطق کشور در احتمالا سخت ترین سال تاریخ اقتصادی ما در پنجاه سال اخیر، احتمالا بیشتر خواهد شد و مردم در تنگنای بیشتری می افتند.
روندهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جاری در منطقه راضی کننده نیستند و تصور نمی کنم با آمدن بهار از پژمردگی در بیایند.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
آرزو می کنم درد و رنج کولبران خاتمه یابد و دستکم در سال جدید هیچ کولبری کشته نشود.
فرهاد امین پور؛ روزنامه نگار و فعال مدنی؛
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
اگرچه سال ۹۷ اتفاقات داخلی و خارجی بسیاری به خود دید اما اگر بخواهم اهمیت آنها را بر اساس نسبتی که با زندگی و سرنوشت‌مان دارند بسنجیم می‌توانم بگویم مهمترین رویداد سال ۹۷ خروج آمریکا از برجام، بازگشت تحریم‌ها و بحران اقتصادی برآمده از آن بود که علاوه بر فرایندهای سیاسی در ایران و منطقه، اقتصاد کشور و زندگی روزانه‌ی مردم را نیز با چالش‌های اساسی مواجه ساخته است. واقعیت این است که تبعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این موضوع، حتی در صورت خاتمه یافتن تحریم‌ها برای مدت زیادی ماندگار خواهد بود.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
اگرچه تعداد زیادی از رویدادها، عقبه‌ی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ملموس و قابل سنجشی دارند با این وجود پیشبینی دقیق آنها دشوار است. یکی از مواردی که پیشبینی آن سخت بود برخاستنِ مجدد و سریع حکومت اقلیم کردستان از زیر بار فشارهای داخلی و منطقه‌ای ناشی از برگزاری رفراندوم و عبور از مشکلات به وجود آمده پس از حمله‌ی نظامی ارتش عراق و حشد شعبی بود. انتخابات موفق اقلیم در سال گذشته نشان داد که کردها از سختی‌های ناشی از رفراندوم به خوبی عبور کرده‌اند و بازهم امیدوارانه به آینده می‌اندیشند.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
بدترین اتفاق بازگشت تحریمهای اقتصادی آمریکا و بهترین اتفاق نیز برگزاری موفق انتخابات اقلیم کردستان و همچنین پیروزی قاطع کردهای سوریه بر داعش و آزادی زنان و دختران ایزدی بود.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
با دلار نوزده هزار تومانی و گوشت صد هزار تومانی، البته اگر باز هم وضعیت از این هم بدتر نشود.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
کارنامه‌ی قابل توجهی ندارم که مستحق نمره باشد ولی مطمئناً می‌توانستم از وقتم استفاده‌ی مفیدتر و بیشتری بکنم.
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
اگر وضعیت اقتصادی و سیاسی کنونی ادامه داشته باشد قطعاً سال ۹۸ سال بسیار سختی برای کردستان خواهد بود. به عبارت دیگر به دلیل وجود بسترهای گسترده‌ی محرومیت که عمدتاً ریشه‌ها‌ی تاریخی و سیاسی دارند، با ادامه‌ی وضعیت فعلی، چهره‌ی مناطق کردنشین ایران در پایان سال ۹۸ بازهم رنجدیده‌تر و تکیده‌تر خواهد شد.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
اگرچه زیاد خوشبین نیستم ولی امیدوارم در سال ۹۸ مسیر رویدادها در ایران تغییر کند و مردم از زیر بار فشار اقتصادی رها شوند. همچنین امیدوارم و البته در این خصوص خوشبین هم هستم که سال آینده برای کردها در سوریه و عراق سالی با دستاوردهای بزرگ باشد. خوشبختانه اقلیم کردستان در حال رها شدن از فشار اقتصادی ایجاد شده پس از حمله‌ی داعش است و کردهای سوریه نیز جنگ ویرانگر با پدیده‌ی شیطانی قرن گذشته یعنی داعش را با سربلندی به پایان رساندند و طبیعتاً باید از دستاوردهای سیاسی و اقتصادی آن بهره‌مند شوند.
عبدالعزیز مولودی؛ جامعه شناس و فعال مدنی اهل بوکان:
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
در سال ۹۷ رویدادهای مهمی اتفاق افتاد و انگشت گذاشتن بر یکی از آنها ممکن است سخت باشد. قدر مسلم یکی از این رویدادها مسأله اختلاس های عظیمی بود که نشان از بی تدبیری ها در اداره امور کشور است که پیامدهای زنجیروار آن از جمله فشار به طبقه متوسط و تضعیف هرچه بیشتر دهک های پایین اقتصادی است و فساد را نیز در کشور نهادینه کرده است.تداوم مشکلات زلزله زدگان کرمانشاه در بعد داخلی و شکست برجام نیز در بعد خارجی از دیگر اتفاقاتی است که مهم به نظر می رسد.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
حلیلگران در کشور معتقد بودند که با شروعی که در ابتدای سال وجود داشت، مسائل ناشی از سو مدیریت اقتصادی و در رأس آن تصمیم گیری برای دو نرخی کردن وضعیت دلار ، مقدمه ای شد برای بحران های اقتصادی و اجتماعی بعدی، که کشور را با مشکلاتی روبرو کرد و کم و بیش در سال جدید هم ادامه خواهد داشت و این پیشبینی ها چنانکه گفته شد، تا حدودی دقیق از آب درآمدند.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
از آنجا که مجموعه اتفاقات ناخوشایند زیاد بود، اما شکست برجام و نیز کشته شدن کولبران در کردستان از جمله اتفاقات ناخوشایندی است که در نظر افکار عمومی کماکان ماندگار خواهد بود. اما موفقیت هایی که یرخی از نخبگان کرد در سطح جهان به دست آوردند و سبب شد آوازه آنها به گوش جهان برسد، از جمله رویدادهایی است که جای خوشحالی دارد و برای همه ی آنهایی که قادر به ارائه ی خلاقیتی هستند، آرزوی توفیق دارم.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
وضعیت اقتصادی و فشارهای ناشی از آن که بر مردم تحمیل شد جزو مواردی است که احساس می کنم در خاطر شهروندان از جمله من باقی خواهد ماند، چون اثرات درازمدت و ساختاری را به جامعه ایران در تشدید فقر و انسداد در سیاست کشور تحمیل خواهد کرد. به نظر می رسد که تغییراتی لازم است تا ترتیبات اداری و سیاسی کشور اصلاح شود. ولی لزوما به معنای حذف ریاست جمهوری نیست. حزبی شدن اداره امور کشور، برقرای شفافیت اقتصادی و سیاسی و پاسخگو شدن مقامات سیاسی شاید اولین تغییرات بعد از حزبی شدن اداره ی کشور باشد.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
اگر بخواهم کیفی نظر بدهم، تا حدی می توان خوب ارزیابی کرد. در حوزه اجتماعی فعالیتهایی داشتم، در حوزه نویسندگی و تحلیل مسایل سیاسی، تلاش هایی کردم ، که فکر می کنم نسبتا کارنامه خوبی بوده، هرچند کافی نبوده و نیست. ضمن اینکه در این سال بعد از چند ماه تلاش مداوم، موضوع رساله ام به تصویب رسید و در حال حاضر بر روی آن کار می کنم تا بلکه در اواسط سال ۹۸ از آن دفاع کنم. شاید این یکی از اتفاقات خوبی است که در این سال شروع و امیدوارم در سال آینده به پایان برسد. با مانع و محدودیتهایی نیز روبرو بودم.
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
من معتقدم چون اراده ای برای تغییر در کردستان وجود ندارد و برنامه ریزی هم در این رابطه نیست و فضای مدنی هم محدودتر از گذشته است نمی توان انتظار تغییر جدی داشت، مگر اینکه معادلات و مناسبات دچار تغییرات جدی شوند.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
آرزوی من برای سال ۹۸ این است که هیچ انسانی به خاطر فعالیت های حقوق بشری و انسان دوستانه و ابراز عقیده خود در بند نباشد و در بند نماند و این موضوع سببی برای کاهش آلام فعالان حقوق بشر و مردم شود.
دکتر جواد کرمی؛ فعال مدنی اهل قروه:
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
شروع تحریم های ظالمانه آمریکا علیه کشور
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
در حوزه سیاسی و اقتصادی تا حدود زیادی پیش بینی هایم اتفاق افتاد؛ نظیر افول شدید دولت در صورت ادامه روند های قبلی و عدم مهندسی مجدد استراتژی ها که در بهمن ۹۶ بیان کردم. همچنین نرخ نهایی تعادلی دلار در بازار و نوع رفتار سیاسی آمریکا و اروپا در قبال ایران.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
بدترین اتفاق ناکارآمدی دولت و رفتار انفعالی در برابر تهدیدها و مشکلات بود. بهترین اتفاق نیز جدی تر شدن نگاه سیستم قضایی در مبارزه با فساد بود که امیدوارم ریشه دار، بدور از تبعیض و مداوم باشد.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
سال ۹۷ با فشار طاقت فرسای اقتصادی بر اقشار کم درآمد و حقوق بگیر ثابت و فرصت های بادآورده ناشی از ناکارآمدی برای فرصت طلبان در خاطرم خواهد ماند.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
به خودم نمره ۱۶ می دهم، چون آنگونه که باید نبودم.
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
به نظر من تفاوت زیادی نخواهد داشت. بصورت تاریخی نقش مدیریت در کردستان تا حد پیگیری امور اداری تقلیل یافته است. با نگاه فعلی حاکم نمی توان انتظار تحول داشت و لذا با توجه وضعیت کشور در بهترین حالت می توان انتظار داشت شرایط ۹۸ تفاوتی با ۹۷ نداشته باشد.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
مهترین آرزوی من تغییر شرایط کشور با سه اتفاق زیر است.
اول: لغو تحریمهای ظالمانه آمریکا
دوم: شکل گیری مجلس قوی با فراهم شدن امکان حضور جریانات سیاسی مختلف با افراد توانمند و قدر.
سوم: آغاز اصلاح در شیوه حکمرانی در کشور با اصلاح و تحول جدی در قوه قضائیه.
رمضان یوسفی؛ رئیس سازمان همیاری شهرداری ها و رئیس حزب اتحاد ملت در استان کردستان:
۱ – مهمترین اتفاق سال ۹۷ از دیدگاه شما چه بود؟
مهمترین اتفاق سال ۹۷ در جهان خروج آمریکا از برجام بود که به نوعی سیاست و برنامه های بسیاری از کشور ها را تحت شعاع قرار داد. در ایران شوک بازار ارز و گرانی بود که عملا قشر متوسط جامعه را تضعیف کرد، هرچند این کار را قدرت ها و دست های پشت پرده برای ناکار آمد جلوه دادن دولت کردند اما عملا ملت آسیب دید.
۲ – تا چه میزان رویدادههای سال ۹۷ مطابق پیش بینی شما پیش رفت؟
پیشبینی ها در حد متوسط به پایین بود، زیرافکر می کردم دولت با رأی ۲۴ میلیونی مردم در سال ۹۶ دولتی مقتدرتر و با برنامه تر خواهد بود، ولی متاسفانه لابی های پنهان مانع برآورده شدن انتظارات شدند.
۳ – بدترین و بهترین اتفاق از دیدگاه شما در سال ۹۷چه بود؟
بدترین اتفاق فشارهای اقتصادی و گرانی های تحمیل شده بر مردم بود. بهترینی نمی دانم و نمی بینم.
۴ – سال ۹۷ با چه اتفاقی در خاطرتان خواهد ماند؟
فشارهای غیر قابل تحمل خارجی و داخلی بر دولت.
۵ – به کارنامه خودتان در سال ۹۷ چه نمره ای می دهید؟
به خودم نمره ۱۷ می دهم.
۶ – کردستان در پایان سال ۹۸ چه اندازه با الان فرق خواهد داشت؟
با وجود موانعی که در درون و برون استان وجود دارد خیلی امیدوار به تغییر قابل توجه نیستم.
۷ – مهمترین آرزوی شما برای سال ۹۸ (غیر از سلامت و خوشبختی برای همه و کلیشه های معمول)
مهمترین آرزویم اشتغال جوانان، ایرانی آبادتر و کوردستانی شادتر، همراه با توسعه تعاملات ایران با کل جهان.
گرسنگی مردم خودت رو نمیبینی ولی قتل اون سر دنیا توی نیوزیلند مهمترین اتفاق ۹۷ه
یعنی این اساتید فعالان سیاسی کردستان هستند. بدترین وقایع خروج از برجام؟؟؟؟ یعنی در کردستان آمار کشته های کولبران، فقر استخوان سوز در شهرها، فرار میلیونی مردم از مناطق کردنشین، ثبت عنوان کردهای مهاجر برای کردهای آذربایجان غربی از سوی پان ترکها، دستگیری هزاران کرد فعال مدنی، مرگ بزرگمردانی چون باجور و همه و همه هیچکدام به اندازه خروج از برجام اهمیت ندارند؟ یعنی این عزیزان معتقدند برجام موفق می بود اگر آمریکا خارج نمی شد؟ فعال مدنی باید سطح مطالعاتش را کمی بیشتر از رسانه ها توسعه بدهد. خیلی رسانه ای فکر نکنیم.