نگاهی به عملکرد صد روزه نمایندگان کردستان در مجلس شورای اسلامی
اگرچه صد روز نخست مجلس یازدهم با هیاهو و فریادهای زیادی همراه بود، ولی تا این لحظه هیچ کدام از آن جار و جنجال‌ها عملیاتی نشده است ولی هیاهوها کماکان پابرجاست.
در این بین هرچند مطابق قانون، نمایندگان در قبال تمامی مردم کشور مسئول بوده و حق اظهارنظر درباره تمامی مسائل داخلی و خارجی برای آنان وجود دارد اما ممکن است به دلیل شرایطی که استان کردستان دارد مطالبات مردم منطقه متفاوت با سایر نقاط کشور باشد با این مقدمه می‌توان گفت شفاف‌سازی عملکرد نمایندگان برای موکلان می‌تواند تا حدی قضاوت را در مورد آنها آسان‌تر کند. بنابراین پایگاه خبری واکاوی با هدف شفاف سازی عملکرد نمایندگان در صد روز نخست فعالیت‌شان و نیز اهتمام به نقش مهم رسانه در نظارت و پایش امور شهرستان و استان، از مجمع نمایندگان خواست تا عملکرد صد روزه خود را به این پایگاه خبری ارائه دهند، در این میان و در مرحله اول تنها نماینده سقز و بانه درخواست واکاوی را پاسخ گفت که جای تقدیر از ایشان و گلایه از سایر نمایندگان استان وجود دارد. این رویه از سوی واکاوی حتی‌الامکان تا پایان مجلس یازدهم و هر صد روز ادامه خواهد داشت.
در ابتدا باید گفت به دلیل نهادینه نشدن شفاف‌سازی در کشور، دسترسی به آمار و اطلاعاتی که بتوان برآورد دقیقی از عملکرد مسئولان و یا نمایندگان داشت بسیار سخت است، اما در هر حال می‌شود اطلاعات و داده‌هایی از گوشه و کنار بدست آورد تا بتوان با آن به قضاوت نشست که البته جمع‌آوری این داده‌ها دقت خاص خود را می‌طلبد و واکاوی سعی داشته از منابع مختلف آنها را کسب کند.
نمایندگان برای پیگیری مطالبات مردم چند اهرم کاربردی از جمله نطق میان‌دستور، نطق اضطراری، تحقیق و تفحص، تذکر شفاهی و کتبی، استیضاح و … در برابر وزرا و رئیس جمهور و همچنین دعوت از وزرا، معاونین و مدیران کل در حوزه انتخابیه و دیدار با آنها را در اختیار دارند، بر همین اساس عملکرد پنج نماینده استان را در پنج شاخص عمده بررسی کرده‌ایم که به ترتیب به آنها خواهیم پرداخت؛
۱) عضویت در کمیسیون، فراکسیون‌ها و سایر شوراهای استانی و کشوری:
در باره این جدول باید گفت اگر مبنا در کمیسیون‌ها تخصص باشد باید گفت بیشتر نمایندگان بر اساس تخصص در کمیسون‌ها عضو شده‌اند اما اثرگذاری آن بر حوزه انتخابیه نیز مهم است؛ مسائل آب، آموزش، بهداشت و معادن جملگی در کردستان محل مناقشه هستند اما اینکه نمایندگان بتوانند در میزان برخورداری از موارد بالا تغییراتی ایجاد کنند در آینده قابل بررسی است. فراکسیون‌های غیر سیاسی نیز که با هدف رفع مشکلات در یک حوزه تشکیل می‌شوند چون معمولا دستاوردی متناسب با اهداف شکل‌گیری شان به ارمغان نمی‌آورد شاید چندان محل بحث نباشند. نظارت و یا عضویت نمایندگان در شوراهای عالی و استانی نیز بر اساس انتخابات درون مجلس و است و بستگی به رایزنی نمایندگان دارد، دو نماینده کردستان که عضو شورای عالی آب و شورای عالی سلامت هستند باید کردستان را به کانون توجه این دو شورا تبدیل کنند.
۲) فعالیت در مجلس:
در مورد این جدول باید گفت؛ طرح سؤال از رئیس جمهور که سر و صدای زیادی به پا کرد و تا این لحظه مسکوت مانده را تنها سه نماینده در کردستان امضا کرده‌اند.
در سه ماه نخست مجلس یازدهم تنها دو نماینده سنندج، دیواندره و کامیاران از “نطق میان دستور سالانه” استفاده کرده‌اند. نطق مهدی فرشادان بیشتر بر محور انتقاد از عملکرد دولت چرخید، با توجه به اینکه دولت سال آخر عمر خود را سپری می‌کند ممکن است این نحوه از انتقاد به رویه بسیاری از نمایندگان تبدیل شود. اما نطق محسن فتحی پُخته‌تر به نظر می‌رسید چرا که در آن پیشنهادهایی نیز برای بهبود امور دیده می‌شد؛ تأکید بر آموزش زبان مادری، تسهیل سرمایه‌گذاری، در نظر گرفتن تفاوتهای فرهنگی در وضع قوانين محلی، سهيم كردن كردستانیها از قدرت مركزی، تجديدنظر در نحوه پذيرش و ابطال رويه بومی‌گزينی در پذيرش دانشجویان، و … تأکید داشت.
تا کنون هیچگونه طرحی از سوی نمایندگان استان به مجلس ارایه نشده که این موضوع همیشه یکی از دلایل ضعف عملکرد نمایندگان ادوار نیز بوده است. ظاهرا تذکر شفاهی را فقط نماینده مریوان استفاده کرده، اما مابقی کم یا زیاد از تذکر کتبی استفاده کرده‌اند. در طرح‌های امضا شده نیز نمایندگان کردستان دست‌شان کماکان خالی است. همچنین نمایندگان کردستان در اظهارنظرهای ملی و بین‌المللی که مناقشه برانگیز باشد محافظه‌کاری بیشتری به خرج داه‌اند.
۳) دیدار و تعامل با وزرا، معاونین وزرا، رؤسای سازمان‌ها و مدیران کل:
اساس کار نمایندگان قانون‌گذاری است و انتظار بر این است که نمایندگان این وجه از کار خود را تقویت کنند و با ارائه طرح‌های مناسب در وضعیت کردستان تغییراتی ایجاد کنند، هرچند حضور وزرا و دیدار و رایزنی با آنها نیز می‌تواند در این مسیر مؤثر واقع شود اما در اینجا و مطابق داده‌های موجود دیدار خاصی که بتوان بر آن تأکید کرد و امیدوار بود که از قِبَل آن چیز خاصی عاید کردستان خواهد شد دیده نمی‌شود. هرچند صرف حضور و یا دیدار مهم نیست، قدرت چانه‌زنی و مجاب کردن وزیر به کار اجرایی نیز مهم است و در گزارش‌های بعدی بهتر می‌توان بر این موضوع بحث کرد. اما حضور مدیران کل در شهرستان‌ها و نظارت بر پیشرفت پروژه‌ها حایز اهمیت است. در این مورد نمایندگان کردستان ممکن است در هر بار حضور در حوزه انتخابیه به مدیران کل همراه شوند و بازدیدهایی داشته باشند اما این نوع حضور در شهرستان‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. در جدول بالا و با نگاه به ستون حضور مدیران کل می‌توان دغدغه نمایندگان هر حوزه را نیز تاحدودی متوجه شد.
۴) فعالیت در فضای مجازی و رسانه‌ای:
فعالیت در فضای مجازی و رسانه‌ای نمایندگان بیشتر محدود به صفحات تلگرام و اینستاگرام است و تا حدودی نیز با خبرگزاری‌های سراسری و محلی در ارتباط اند که می‌توان گفت محسن فتحی در این زمینه فعالترین نماینده استان است که چند وقتی است صفحه توییتر نیز برای خود ایجاد کرده است.
۵) نظم حضور در مجلس:
تاکنون مجلس گزارشی از نظم حضور نمایندگان اعم از حضور و غیاب، مرخصی، مرخص بدون حقوق، شرکت در رأی‌گیری‌ها و … ارائه نداده است و داده‌های خاصی در این باره در دست نیست.
در پایان باید گفت که داده‌های فوق صرفا با تکیه بر سایت‌های داخلی، صفحات مجازی نمایندگان و اطلاعات حداقلی که خود نمایندگان در اختیار رسانه‌ها قرار داده‌اند به دست آمده است. در گزارش‌های بعدی سعی خواهد شد امتیازبندی‌هایی صورت گیرد و جامع‌تر به عملکردها پرداخته شود.
