کاریکاتور نقطه مشترک و باعث ازدواج این زوج بود!
پرشنگ اَمانی متولد سال ۶۰ و فارغ‌التحصیل دبیری ریاضی از دانشگاه تربیت معلم تهران و دبیر ریاضی دبیرستانهای سقز است. او طراحی را از نوجوانی آغاز کرد سپس دوران دانشجویی باتوجه به علاقه به هنرهای تجسمی، حدود دو ماه در کلاسهای آموزش کاریکاتور اسماعیل رضائی شرکت می کند، اما اینبار به صورت جدی پیگیر کاریکاتور می‌شود.
حضور و شرکت در جشنواره‌ها و نمایشگاههای متعدد و کسب چند عنوان کشوری و منطقه‌ای از سوابق هنری پرشنگ امانی است و درحال حاضر هم کارتونیست مجله‌ی ریاضی برهان است. او از دبیران برتر و موفق شهر سقز است که چندین دوره به عنوان دبیر برگزیده‌ی استانی و کشوری در جشنواره‌ی الگوهای برتر تدریس شناخته شده است.
واکاوی:آیا رابطه ای بین ریاضی و کاریکاتور یا تصویرسازی برای کتاب کودکان وجود دارد؟
امانی: من معلم ریاضی هستم گاهی برای تفهیم درسها از تصاویر استفاده می‌کنم. دانش آموزانم با دیدن این تصاویر ساده ذوق می کنند و لذت می برند. در هر دو با طرحها و خطوط و منحنی ها طرف هستیم؛ بهتر بگویم هم درارتباط هستند وهم ارتباطی باهم ندارند؛ عدم توجە کافی بە تصویرگری برای کتاب کودکان (کتاب کردی) وهمچنین ضعف در آثار چاپ شده و بنا به پیشنهاد دوستانمان در انتشارات مانگ که خواهان و علاقمند به انجام کارهای متفاوت و حرفه‌ای بودند، در حوزه‌ی تصویرسازی کتاب کودکان شروع بکار کردم .
واکاوی: چرا مثل سالهای قبل شاهد برگزاری نمایشگاه کاریکاتور دو نفره ی شما نیستیم؟
امانی: ما هر سال نمایشگاه دو نفره برگزار می کردیم ولی به دلیل شروع همکاری با انتشارات مانگ از حدود سه سال پیش، این روند فعلا متوقف شده است. در حال حاضر ما جزوی از مجموعه‌ی انتشارات مانگ هستیم. من مدیر هنری بخش کودکان و تصویرگر کتابهای کودک انتشارات مانگ هستم. البته لابه لای تصویرسازی و تدریس به کاریکاتور هم مشغول هستیم. نمی خواهم ادعایی داشته باشم ولی اگر قرار بر دایر کردن نمایشگاه باشد، من و همسرم در عرض یک هفته، توانایی برپایی نمایشگاه کاریکاتور با موضوعات مختلف را داریم. به هر حال موضوع جذاب و جالب برای کاریکاتور در پیرامونمان زیاد هستند. هر روز شاهد یک موضوع و یا یک تحول در اجتماع هستیم، همین امر هم دست مایه است برای تولید اثر.
واکاوی: کاریکاتور، جزو هنرهایی است که فعلا و در حال حاضر فعالین زیادی در سقز ندارد چقدر سعی کرده اید جذابیت در اطرافیان ایجاد کنید و یا بتوانید علاقمندانی جلب کنید که راه شما را ادامه بدهند؟
امانی: من به دلیل اینکه دبیر هستم شاید فرصت چندانی برای آموزش نداشته باشم، ولی دوست دارم از هر فرصتی استفاده کنم و دیگران را ترغیب کنم به این هنر گرایش پیدا کنند، اما سعی کرده ایم روی سلیقه اطرافیان و دوستان تاثیر بگذاریم
واکاوی: به نظر شما بهترین روش برای انتقال مفاهیم در کتابهای کودکان استفاده از چه روشی است؟
امانی: یکی از روشهای تصویرگری استفاده از نمادهای قومی است من تا جایی که امکان داشته باشد ترجیح می دهم از این روش استفاده کنم. در فضاسازیهایم بیشتر از لباس کوردی و المانهای کوردی استفاده می کنم. در تصویرگری سعی کرده ایم تصویرهای کودکانه رنگ مو و نوع چهره وعادتهای رفتاری را لحاظ کنیم ولی نباید فراموش کنیم که تصاویر ارتباط زیادی با متن دارند متاسفانه بیشتر کتابهای کودک برای سن و سال کودکان نوشته نشده و متنها برای آن سن و سال سنگین هستند. در هر حال شاید گاهی متنها برای کودکان قابل هضم نباشد اما می توان تصاویررا طوری کشید که بتواند با آن ارتباط برقرار کرد. برای نمونه نمادهای فرش و یا عادت رفتاری نشستن روی زمین تا حد زیادی مختص به کردستان است ، در تصاویر این نکات را لحاظ می کنیم.
واکاوی: زندگی مدرن و شهرنشینی و بدور از سنت هم را لحاظ می کنید یا تمایل دارید فولکلور و زندگی سنتی نمادهای قومی را ترسیم کنید و آیا تا به حال شخصیت سازی هم کرده اید؟
امانی: برادر زاده های همسرم جزو الگوهای شخصیت‌پردازی من هستند و شخصیت‌های اصلی ام به اسم هه‌نار و هیدی را با الگوبرداری از آنها طراحی کرده ام. این شخصیتها زندگی مدرن و شهرنشینی دارند .
در کل باتوجه به متن کتابها ما مدرنیته و سنت را تعریف می کنیم. بعد از مدتی کار کردن روی کتابها به این نتیجه رسیدم با تصویرهایم داستان سرایی کنم ولی به هرحال این کار، سرمایه گذاری می خواهد. اصولا موفقیت شخصیت سازی ها بستگی به نوع عرضه ی آن دارد/.
اسماعیل رضائی متولد ۵۷ است. فارغ‌التحصیل کارشناسی گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و هنرآموز هنرستانهای سقز است. دانشجوی اساتیدی مانند ممیز (پدر گرافیک ایران)، اسدالهی، صداقت جباری، شباهنگی و احصایی بوده است
از سیزدە سالگی با کاریکاتور آشنا شد و اولین کارش در سال ۷۰ در مجله طنز و کاریکاتور چاپ شد. حضور در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی کاریکاتور و گرافیک از سوابق شغلی و حرفه‌ای او می باشد.
واکاوی: آیا برای توسعه هنرهای کاریکاتور و گرافیک و طراحی کاری انجام داده اید و چقدر فضای بعد از دانشگاه و بازگشت شما به سقز باعث شد که برای آموزش ترغیب شوید؟
رضایی: من و همسرم در سقز بە عنوان آغازگر و فعالین هنر کاریکاتور، شناخته شده‌ایم. شاید برای توسعه کم کاری کرده باشیم، ولی همیشه سعی می کنیم روی سلیقه ی دانش آموزان و اطرافیانمان تاثیر گذار باشیم. شخصآ می توانستم موفق تر باشم ولی راضی هستم. سال ۸۱ اولین نمایشگاه انفرادی کاریکاتور را برگزار کردم و استقبال خوبی از آن شد که باعث شد من بیشترانگیزه پیدا کنم. همان نمایشگاه باعث شد با فضای هنر در سقز و هنرمندانی خوب مثل مرحوم” خالد خاکی”، خلیل رحیم‌پور، صادق عرفانی و … آشنا شوم و با تشویق و راهنمایی آنان کلاسهای آموزش کاریکاتور را به مدت چند سال بصورت دوره‌های آزاد و در تابستان در محل خانه فرهنگ، برگزار کنم که نتیجه‌ی کلاسهای مذکور، واقعا عالی و دور از انتظار بود. در هر صورت، لازمه توسعه‌ی هنر، آموزش است. من هنوز آموزش کاریکاتور و گرافیک را به تولید اثر بیشتر ترجیح می دهم. علی‌رغم اصرار اطرافیان و علاقمندان، فعلا به جز مدرسه جایی دیگر آموزش نمی دهم.
واکاوی: در تدارک نمایشگاه مشترک با خانم آمانی نیستید؟ آخرین نمایشگاه مشترک شما کی بود؟
رضایی: آخرین نمایشگاه مشترک ما سال گذشته نمایشگاه کاریکاتورریاضی در بوشهربود. برای تابستان سال ۹۷ هم در بابلسر با همین عنوان نمایشگاه خواهیم داشت
واکاوی: به جز نمایشگاه کاریکاتور آیا تابه حال برای طراحی پوستر و جلد کتاب و یا طراحی لوگو نمایشگاه دایر کرده اید؟
رضایی: نه تا به حال این کار را نکرده ام. در چند جشنوارە و مسابقە‌ی طراحی پوستر منطقه‌ای و کشوری مقام کسب نموده‌ام و طراحی پوستر دهمین جشنواره تئاتر کردی و اولین جشنواره گرافیک در سقز هم با من بود و بعد از آن زیاد روی طراحی پوستر برای مسابقات و جشنواره‌ها کار نکردم و کارهای پوسترم بیشتر بصورت سفارش و آزاد بوده است.
واکاوی: بیشتر روی طراحی جلد و دیزاین کتاب فعالیت می کنید چطورشد به این کار تمایل پیدا کردید؟
رضایی: در حال حاضر مدیر هنری انتشارات مانگ هستم و به صورت جدی مشغول طراحی جلد کتاب و دیزاین کتاب در انتشاراتی مانگ هستم. با مجموعه ی مدیران انتشاراتی مانگ از دوران دانشجویی ارتباط دارم و دوست هستیم و خوشحالم با این مجموعه ی حرفه ای مشغول به کار هستم.
واکاوی: به جز نمایشگاه و جشنواره نمی توان کاریکاتور را در کردستان عرضه کرد آیا از نظر شما این یک نقص است؟
رضایی: کاریکاتور پیام دارد و باید با پیام با مخاطب ارتباط برقرار کرد کاریکاتور چون روایتگر یک داستان است که تاریخ انقضا دارد مثل هنرهای دیگر از آن استقبال نمی کنند و متاسفانه در کردستان بازارعرضه ندارد و شاید امکان فروش مثل تابلوی نقاشی را نداشته باشد. بهتر بگویم مردم بیشتر مثل یک جک به آن نگاه می کنند و به نظرم دلیل دیگر آن است که موضوعهای اجتماعی و سیاسی ای که دست مایه ی کاریکاتور هستند چون تابع زمان می باشند کارایی خود را از دست می دهند پس در این صورت عرضه ی آن زیاد خواهان ندارد.
واکاوی: چرا در رسانه ها حضورتان کم است؟ شما قبلا با شارنیوزهمکاری داشتید، اما الان با هیچ رسانه ای همکاری ندارید!
رضایی: اول بار با سیروان همکاری کردم آن موقع تازه چاپ می شد و گفتند هر کاری بفرستید ما چاپ می کنیم من هم یک کار با موضوع گفتگوی تمدنها فرستادم اما چاپ نشد و همین مسئله سبب قطع همکاری من با هفته‌نامه‌ی سیروان شد. بعدا با آوای کردستان صحبت شد اما به دلایلی نشد که همکاری کنم سپس با شارنیوز کار کردم و یک مدت کوتاه هم با نشریه ای در مریوان همکاری داشتم.
واکاوی: متاسفانه تاکنون مسئله‌ی طراحی جلد کتاب در انتشاراتیهای کوردی زیاد مورد توجه قرار نگرفته است. شما بعنوان فعال در این عرصه نظرتان چیست؟
رضایی: ما در انتشاراتی مانگ تلاش داریم روی نوع طراحی جلد کتابها تازه گری کنیم البته تازه گری به نسبت کارهایی که تا الان روی کتابهای کردی انجام شده؛ پایان‌نامه‌ی مقطع کارشناسی من بررسی نقوش کوردی بوده، سعی می کنم به الگوها و نمادهای کردی توجه بیشتری شود و آنها را در طراحی ها به کار برده ام. به هر حال جذابیت، خوانا بودن و رسا بودن پیام روی جلد و ارتباط آن با متن همیشه برای من در اولویت قرار دارد. وجود انتشارتیهای حرفه‌ای به اندازه‌ی وجود نویسندگان خوب، لازم و ضروری به نظر میرسد و شاید یکی از دلایل ضعف طراحی جلد و تصویر در کتابهای کردی نبود انتشاراتی های حرفه ای باشد. به هر حال بخشی از آسیبهای مرتبط با کتاب کردی بر می گردد به همین مسئله؛ البته ضعف مالی نویسندگان، ضعف در توزیع کتابها، ضعف در آموزش و آشنایی با زبان کوردی وعدم تمایل مردم به خواندن کتابهای کوردی به دلیل همان ضعف آموزشی، از سایر علل ضعف در حوزه‌ی نشر و چاپ می‌باشد/.
