جای خالی اقامتگاههای بومگردی در سقز
سقز- واکاوی- مثل هر موضع دیگری، شهرستان سقز در مبحث اکوتوریسم یا بومگردی نیز از قافله عقب مانده است و این در حالی است که طبیعت سقز و روستاهای آن دست کمی از طبیعت شهرهای دور و بر ندارد. حال دلیل این وضعیت را نبود انگیزه، بیخیالی، کمکاری و یا هرچیزی که اسمش را بگذاریم چندان توفیری در اصل ماجرا ندارد.
طبق تعریف انجمن بینالمللی اکوتوریسم، مفهوم بومگردی به معنی مسافرت هدفمند و مسئولانه است که هدف از آن به حداقل رساندن تاثیر گردشگری بر محیط زیست است، چرا که افرادی که در اکوتوریسم فعالیت میکنند موظف هستند تا از دستورالعملهای خاصی در این راستا پیروی کنند.
در این فصل از سال که شاهد حضور مسافران در شهر هستیم، بومگردی هم میتواند نوع مواجهه با چالشهای گردشگری مرسوم و پیامدهای آن بر محیطزیست را به چالش بکشد و هم تولید ثروت و اشتغال خصوصا در مناطق روستایی را به دنبال داشته باشد.
در اینکه طبیعت و فضای گرم و صمیمی آن همیشه مورد علاقه گردشگران بوده حرفی نیست، اما در اینکه چرا از ظرفیت طبیعت سقز و روستاهای آن استفاده نمیشود حرف زیاد است.
روستاهایی همچون کەسنەزان، کێلەشین، خوڕخوڕە، مەولاناوا، لەگزی، قەڵەندەر، سەرچاوە، تورجان که هر کدام در زمینههای مختلف استعداد و ظرفیتهای ویژهای دارند موقعیت و فرصت مناسبی برای این اهداف هستند که تا این لحظه از انها غافل شدهایم.
اگر نگاهی به شهرهای اطراف بیاندازیم بهتر متوجه این تغییر میشویم. بعنوان مثال در روستاهای سنندج ۱۵ اقامتگاه بومگردی وجود دارد. مریوان، اورامان، کامیاران، سروآباد و حتی دیواندره نیز توانسته است از این ظرفیت استفاده کند.
طبیعت و فضای گرم و صمیمی آن همیشه مورد علاقه گردشگران است، حال اگر در دل این طبیعت امکاناتی با مشخصات بومی در جهت رفاه و آسایش گردشگر فراهم شود هم کمترین آسیب متوجه محیط میشود، هم فرهنگ آن منطقه به مسافران شناسانده میشود و هم اقتصاد جوامع محلی پویا میشود چرا که چنین مراکزی با دست خود اهالی اداره میشود که با توجه به نوع آداب و رسومی که در منطقه وجود دارد خود ممکن است به جذب گردشگر جدید بیانجامد.
در اینباره رئیس اداره میراث فرهنگی سقز هم میگوید تلاشهایی برای ایجاد چنین اقامتگاههایی در سقز صورت گرفته اما نتیجهبخش نبودهاند. نصراللهی گفت: تشویق جوامع محلی از طریق برگزاری چند دوره کلاس و اعطای وام به متقاضیان در دستور کار بوده ولی تاکنون رغبتی نشان داده نشده است.
به نظر میرسد اینکه جوامع محلی و اهالی روستاها به چنین کارهایی علاقه نشان نمیدهند در فرهنگ چند هزار ساله منطقه نهفته باشد که بیشتر با کشاورزی و دامداری روزگار گذراندهاند و کمتر در فکر چنین نوآوریهایی بودهاند. اما این نمیتواند دلیلی بر چشمپوشی از چنین نوآوریهایی باشد که اهداف زیست محیطی، فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی پشت آن نهفته است.
سقز- واکاوی- زاهد شریفپور
