نگاهی به وضعیت دامپروری در شهرستان سقز
این روزها که فصل برداشت محصولات کشاورزی است و بحث گندم و سایر محصولات داغ است، خوب است گوشه نگاهی هم به دامداری بیاندازیم، کاری که فصل نمی‌شناسد، به شدت طاقت فرساست و صد البته مهم و تأثیرگذار در امنیت غذایی مردم.
ابتدا باید تفاوتی میان دامداری و دامپروری قایل شد، دامپروری به دانش و فن مدیریت در پرورش، تغذیه و اصلاح نژاد دام گفته می‌شود، اما در دامداری بیشتر از چراگاه‌ها و منابع آب طبیعی استفاده می‌شود و خبری از دانش و فن نیست و با این تفاوت و آماری که در ادامه می‌آید مشخص می‌شود که آنچه در اطراف ما مرسوم است دامداری است و نه دامپروری.
در شهرستان سقز به واسطه اقلیم حاکم بر منطقه دامداری پا به پای کشاورزی پیش آمده و این شهرستان اگر هر ساله در تولید محصولات کشاورزی خصوصا گندم رتبه دوم و یا سوم را دارد، در دام و محصولات آن نیز توانسته این جایگاه را حفظ کند.
اما نکته اینجاست که این دامداری عمدتا سنتی است و کمتر به سوی صنعتی‌سازی و همان دامپروری پیش رفته است و بماند که سایر فعالیت‌ها و صنایع وابسته به آن نیز هنوز اندر خم یک کوچه‌اند! در نتیجه کمتر شاهد شکوفا شدن اقتصاد خانوارهای روستایی هستیم و مناطقی که به این کار مشغول‌اند ۸شان گرو ۹شان است.
با توجه به آمار ارائه شده از سوی جهاد کشاورزی شهرستان سقز تحت عنوان سیمای کشاورزی شهرستان در سال ۱۴۰۱، این شهرستان دارای حدود ۴۰ هزار و ۵۷۰ رأس دام سنگین، ۲۸۴ هزار و ۳۰۲ رأس دام سبک، دو میلیون و ۵۸۹ هزار قطعه مرغ، هفت استخر پرورش ماهی و ۶۹ هزار و ۱۴۲ کندوی عسل است.
همچنین بر پایه انتشار گزارش عملکرد سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، شهرستان سقز در سال ۱۴۰۰ مجموعا ۴ هزار و ۴۷۱ تُن گوشت قرمز (که پس از دیواندره با ۶ هزار و ۶۷۶ تُن و بیجار با ۴ هزار و ۴۸۳ تُن در رتبه سوم قرار دارد)، حدود ۳۵ هزار و ۲۴۵ تُن شیر ( که بعد از مریوان با ۵۵ هزار و ۲۱۱ تُن و قروه با ۴۵ هزار و ۹۰۹ تُن در رتبه سوم قرار دارد)، تولید ۵۳۴ هزار و ۲۴۰ کیلوگرم عسل (با اختلاف زیاد نسبت به سنندج ۳۴۸ و ۹۱۲ کیلو در رتبه نخست قرار دارد) تولید کرده است.
بر مبنای همین گزارش، این شهرستان در حال حاضر تنها ۵ واحد صنعتی پرواربندی گوساله با ظرفیت ۵۰۰ رأس، دو واحد صنعتی پرواربندی برّه با ظرفیت ۴۰۰ رأس و ۴ واحد صنعتی گوسفند داشتی با ظرفیت ۸۵۰ رأس دارد و فاقد مجتمع‌های بزرگ گاو گوشتی و… است، غیر از مجتمع آدینان که آنهم دارای ۶ واحد فعال است.
اینها نشان می‌دهد که نگاه معیشتی بر نگاه‌های علمی، صنعتی و تجاری در حوزه دام در سقز غالب است و با تولیدات اندک و بی توجهی به صنایع وابسته به آن، تنها هزینه‌های بیشتر به بهره‌برداران و شاغلان در این حوزه تحمیل می‌شود و در یک کلام وجه سنتی که همان دامداری است بر وجه علمی آن غالب است. بنابر این اگر قرار است در آینده سهم و جایگاهی برای خود متصور شویم بکارگیری روش‌های علمی و سایر دانش‌های این حوزه ازجمله اصلاح ژنتیک و… به فکر افزایش تولید و بهره‌وری باشیم.
