سرمایه‌گذاری در سقز؛ امری سخت، پیچیده و پُرمانع، اما امکان‌پذیر و ضروری
در ۴۸ ساعت گذشته دو جلسه با محوریت سرمایه‌گذاری برای تولید در فرمانداری سقز برگزار شده است، جلساتی که در یک سوی آن سرمایه‌گذاران نشسته بودند و در سوی دیگر نیز نماینده مجلس به همراه تعدادی از مدیران کشوری، استانی و شهرستانی.
سرمایه‌گذاران مانند همیشه غیر از بیان دغدغه‌های خود، آسیب‌شناسی جدی در زمینه موانع سرمایه‌گذاری در سقز داشتند و مدیران نیز ضمن بیان موانع اداری و قانونی همچنان در تلاش برای ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال در این شهرستان بودند.
آمار و ارقام، دلایل و رویکردهایی که از سوی طرفین در این دو جلسه ارائه شد ما را به این نتیجه می‌رساند که کار سرمایه‌گذاری در استان و بویژه شهرستان سقز امری سخت، پیچیده و پُرمانع اما امکان‌پذیر و البته ضروری است.
در جلسه روز پنجشنبه هفتم فروردین ۱۴۰۴، بیگلری نماینده مجلس، خلیقی مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان کردستان و نعمانی فرماندار ویژه شهرستان سقز حاضر بودند، جلسه‌ای اگرچه با مباحثی تکراری اما چالشی با آمار و ارقام و داده‌های جدید بود. در جلسه امروز شنبه نهم فروردین هم که البته با یک ساعت تأخیر آغاز شد، اسکندری رئیس شرکت شهرک‌های کشاورزی کشور، نقشبندی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، شریفی‌پور مدیرکل منابع طبیعی، امانی رئیس شرکت شهرک‌های صنعتی استان، سلطانی رئیس شرکت توزیع برق استان، نماینده شرکت آب منطقه‌ای و فرماندار سقز و چند مدیر شهرستانی حاضر بودند.
در هر دو جلسه سرمایه‌گذاران آمده بودند تا ضمن بیان دغدغه‌ها و مطالبات‌شان، راهکارهای عملی برای سرمایه‌گذاری در سقز را هم جویا شوند. اگرچه سرمایه‌گذاران تجارب خود را از سختی و طاقت‌فرسا بودن سرمایه‌گذاری و وجود موانع متعدد به اشتراک گذاشتند، اما چراغ سبز نماینده و مدیران برای تسهیل و ترغیب علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری را هم نباید نادیده گرفت. با این توضیخ که این چراغ قرمز تنها برای تسهیل در سرمایه‌گذاری است وگرنه چالش پول و اعتبارات و موضوعاتی همچون زمین، زیرساخت، انرژی و … کماکان برقرار است. در مجموع مباحث مطرح در دو جلسه مذکور را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
دغدغه‌های سرمایه‌گذاران؛
جمعی از سرمایه‌گذاران که در این جلسات حضور داشتند مهمترین مباحث و نکته‌نظرات خود را به شرح زیر عنوان کردند؛
بانک‌ها؛
سرمایه‌گذاران قبل از هر چیز عدم حضور مدیران بانک‌ها در این جلسه را یک ایراد اساسی ارزیابی کردند. از نظر آنها منابع محدود پولی و بانکی، عدم اشراف مدیران و کارشناسان بانکی بر قوانین سرمایه‌گذاری، دیدگاه تنگ‌نظرانه آنها نسبت به سرمایه‌گذاری، عدم اختصاص ارز دولتی و همکاری‌های مالی با بان‌ک‌های خارجی جهت جذب سرمایه‌گذار خارجی از مهمترین دلایل به ثمر نرسیدن سرمایه‌گذاری در استان است.
آب؛ تهدید یا فرصت؟
تقریبا تمام طرفین بر اهمیت آب به عنوان یک فرصت مناسب برای سرمایه‌گذاری اذعان داشتند، اما موانع هم در راه این فرصت کم نیستند. به دلیل قرارگیری شهرستان سقز در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، امکان استفاده از این نعمت در زمینه‌های کشاورزی و صنعتی فراهم نیست. همچنین وعده‌ها برای استفاده از آب سد چراغ‌ویس برای زمین‌های پایاب سد کماکان معلق است.
مشکلات زیرساختی
جاده به عنوان مهمترین عامل زیرساختی برای امر تولید مطرح است. راه سقز_بوکان و سقز_مریوان که از اصلی‌ترین مسیرها برای در بحث تبادل و ترانزیت کالا است هنوز وضعیت مناسبی ندارند. در کنار آن تنها یک پرواز در هفته آنهم به صورت غیر منظم و عدم افزایش پروازهای فرودگاه سقز، بهره‌بردن از این زیرساخت اساسی را با ابهام روبرو کرده است.
دست برخی ادارات روی گلوی سرمایه‌گذار
مشکلات حوزه قانون کار و قوانین تأمین اجتماعی و گاهاً ورود به حساب تجاری واحدهای تولیدی از سوی تأمین اجتماعی تهدیدی برای سرمایه‌گذاری است. عدم استقرار گمرک تخصصی هم مانع بهره‌مندی سرمایه‌گذار از مباحث گمرکی است.
اهلیت سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاران بر این عقیده بودند که افراد باید اهلیت سرمایه‌گذاری داشته باشند، این باور که هر فردی که اندک سرمایه‌ای در دست دارد به سرمایه‌گذاری تشویق کنیم باور غلطی است چرا که ممکن است له دلیل شرایط موجود و سایر مداخلات موضوع در نهایت به نابودی سرمایه منجر شود.
معضل کارشناس سالاری در فرآیندهای اداری
سپردن کار به کارشناسان یک ضرورت است، اما کارشناس خصوصا کارشناس به یکی از موانع موجود تبدیل شود. این مورد بویژه در حوزه نظام مهندسی کشاورزی دیده می‌شود، چرا که نظرات آنها کمتر منجر به رفع مشکل شده است.
عدم همکاری شورا و شهرداری
شورا و شهرداری به عنوان دو نهادی که از میان مردم برخواسته‌اند می‌بایست بیشترین همکاری و همراهی و تسهیلگری را برای سرمایه‌گذاری انجام می‌دادند و فراهم می‌کردند، اما علیرغم شعارها و تبلیغات فراوان عملکرد قابل قبولی در این زمینه ندارند.
واقعیات موجود از نظر مدیران
مدیران و نماینده نیز مثل همیشه از مشکلات موجود صحبت کردند، با این حال غافل نبوده و نیستند که باید کار را از یک جایی شروع و یا حداقل تسهیل کرد.
محسن بیگلری:
نماینده سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی به این موضوع که بوروکراسی در کردستان گسترده‌تر و پیچیده‌تر از کشور است و مقایسه سقز با شهری مانند بوکان پرداخت و گفت؛ در موضوعات و موارد متعدد سقز و بوکان را مقایسه می‌کنند که شرایط در بوکان بسیار راحت‌تر از سقز است و همین باعث تمایل بیشتر به بوکان شده است.
بیگلری از اختصام تمام سهم خود به عنوان نماینده از محل تنخواه بودجه سخن به میان آورد؛ از ۱۵۰۰ میلیارد تومان بودجه‌ای که در اختیار نمایندگان استان است و سهم هر نماینده ۲۵۰ میلیارد است کل سهم خود را به جاده سقز_بوکان اختصاص داده‌ام و تلاشم برای فرودگاه، حتی راه‌آهن، بازگشایی مرز و تأسیس گمرک هم ادامه می‌دهم.
نعمانی فرماندار ویژه شهرستان سقز:
کارشناسان ما با کمک شما سرمایه‌گذاران بعنوان کارشناسان بخش خصوصی مشکلات هر بخش را احصاء و برای رفع آنها می‌کوشیم. شرایط ویژه کشور یک واقعیت را برای ما مسجل کرده و آن اینکه پولی برای سرمایه‌گذاری دولتی نیست و سرمایه‌گذاری برای تولید تنها از طریق بخش خصوصی امکان‌پذیر است، اما ما بعنوان مدیر و مسئول در این زمینه تمام تسهیل‌گری‌های لازم را انجام می‌دهیم.
پیمان اسکندری رئیس شرکت شهرک‌های کشاورزی ایران:
رفع مشکلات سرمایه‌گذاری در سقز در عرض یک یا دو سال مقداری آرمانی است ولی می‌توان با برنامه، اهلیت‌سنجی و نیازسنجی مشکلات را کمتر کرد. به دلیل اهمیت بحث امنیت غذایی، استفاده از زمین‌های کشاورزی درجه ۱ و ۲ و تغییر کاربری آنها به صنعتی بویژه در استان‌های غربی بسیار با حساسیت برخورد می‌شود، اما این به معنای عدم استفاده از این زمین‌ها در مباحث گلخانه‌ای، شهرک انرژی خورشیدی و گردشگری نیست.
خلیقی، مدیرکل صمت:
سرانه زمین صنعتی در کردستان (۸/۷ متر مربع) گمتر از سرانه کشوری است و در این بین قوانین موجود برای عدم استفاده از زمین‌های کشاورزی برای زمین‌های صنعتی مانع از این افزایش است.
به دلیل تصویب منطقه آزاد تجاری بانه_مریوان، منطقه ویژه اقتصادی بانه عملا بی‌معنا شده است، پیشنهاد ما این است که این منطقه (منطقه ویژه اقتصادی) به شهرک صنعتی تبدیل شود و در عوض احداث منطقه ویژه تجاری برای سقز در دستور کار قرار بگیرد.
نقشبندی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان:
هرچند بحث امنیت غذایی مهم است، اما امیدواریم با مکاتباتی که صورت گرفته است گشایشی در تغییر قانون زمین‌های کشاورزی صورت بگیرد. برخی نقاط سقز بویژه در دشت‌های منتهی به آدینان و صاحب محل مناسبی برای توسعه کشاورزی و بویژه کشت چغندر قند هستند.
شریفی‌پور مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان:
در فاصله این چند روز لکه‌های مناسبی برای واگذاری و معرفی به سرمایه‌گذار با حفظ اولپیت‌ها پیدا کرده‌ایم و با روحیه و چشم‌اندازی که این روزها ترسیم شده فکر می‌کنیم روند تغییر کاربری آسانتر باشد.
نماینده شرکت آب منطقه‌ای کردستان:
حاشیه سد چراغ‌ویس مکان مناسبی برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری است و ما آب منطقه‌ای آماده هرگونه همکاری و تسهیلگری در این زمینه است. همچنین خطوط انتقال آب از سد چراغ‌ویس به زمین‌های پایاب سد با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیز که از سوی جهاد کشاورزی مطرح شده است با لحاظ کردن منافع صاحبان زمین می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد.
