اِلِمان های شهری سقز

مسعود رحیمی| نقاش و مجسمه ساز

شهرداری سقز در یک فراخوان عمومی از هنرمندان و معماران درخواست نمودە است تا برای سە میدان مهم شهر سقز اِلِمان هنری تهیە شود.

یکی از آیتم های این فراخوان دعوت بە لحاظ نمودن مفاهیم عُرفی آن میادین است. این نکتە از چندین جهت حائز اهمیت می باشد.

۱ـ  نشان می دهد کە فرهنگ عمومی شهروندان و تعلقات خاطر آنان در این فراخوان مد نظر سیاست گزاران فرهنگی شهرداری است. این نگاە شهرداری، بدون شک حاصل تحولاتی است کە در مدیریت امور فرهنگی بە وجود آمدە است.

یکی از ویژگی های شهر، حصول توافقاتی نانوشتە میان شهروندان در خصوص مضامینی است کە مختص بە همان جا است و در جاهای دیگر بە گونەهایی متفاوت رخ می دهد. همین ویژگی ها، بە مثابە خاطراتی مشترک، بە ذهن نسل ها انتقال می یابد و بخش مهمی از هویت جمعی یک شهر را رقم می زند. این بخش از هویت، علایق و عواطف مشترک شهروندان را شامل می شود. ریشە عُرف و عادات شهروندی در همین بخش قابل جستجو است. توجە بە این مهم از سوی شهرداری سقز، برخاستە از نگاهی احترام آمیز  بە شهروندان و قابل تحسین می باشد.

۲ـ یکی از بسترهای ذهنی ارتباط عاطفی شهروندان با شهر، منظر شهری است کە شامل میادین، بازار، خیابان ها، کوەهای اطراف، اماکن عمومی، آثار باستانی، صنایع و حِرَف و هر آنچە کە بە دلیل دیرینگی بر صفحە خاطرات مردم حک شدە باشد؛ می گردد. این عومل بنا بە قدمت یا کیفیت تأثیرگذاری، در عواطف و وجدان مردمان ریشە می دوانند و حتی در ابیات و اشعار عامیانە رسوخ می نمایند. گاهی بە نگین های شهری مبدل میگردند و حتی مایە مباهات می شوند.

۳ـ یکی از عناصری کە از دیرباز رابطە عاطفی خود را با مردم سقز حفظ نمودە و اکنون بە عنوان یک توتم در اعماق ضمیر ناخودآگاە شهروندان سقزی بە حیات خود ادامە می دهد. مجسمە یک عقاب است کە در میدان کنونی جمهوری اسلامی نصب شدە بود و آن میدان را با نام هەڵۆ معرفی می نمود. این مجسمە قبل از انقلاب توسط یک مجسمەساز خوش ذوق سقزی بە نام آقای برادری ساختە شد. در آن زمان نە تنها هیچ انگیزە غیرهنری عامل آفرینش هەڵۆ نبود بلکە هیچ حساسیت و نگرانی غیرهنری نیز بر نصب آن در میدان مرکزی شهر سقز، سایە نگستراند. متأسفانە اوایل انقلاب، این اثر و دەها اثر هنری دیگر در جای جای ایران قربانی دخالت های بی جای گفتمان های غیرهنری شدند. از آن زمان تا کنون هنوز اسم این توتم(هەڵۆ) بر سر زبان مردم می باشد و میدان هەڵۆ، کماکان فقط میدان هەڵۆ است.

۴ـ حال کە دخالت گفتمان های بی ربط بە هنر و زیبایی بر تصمیم گیری در باب مناظر شهری، کمتر از پیش شدە است، می توان امیدوار بود کە علایق صرفاً عاطفی و نوستالژیک شهروندان سقزی، همانگونە کە در یکی از آیتم های فراخوان وجود دارد، مد نظر قرار گیرد و تابوی منع ساختن و نصب یک مجسمە باشکوە و زیبا از هەڵۆ(عقاب) در میدان هەڵۆ شکستە شود.

۵ـ بدون شک استقبال شهروندان از این ایدە فراتر از انتظار خواهد بود و برخلاف دیدگاەهای دلالانەای کە با سمبولیزە کردن مفاهیم و واژەها می خواهند آدرس غلط بە مسئولان بدهند و در بعضی موارد حساسیت های واهی ایجاد کنند، هیچگونە هزینە سیاسی و امنیتی در بر نخواهد داشت. هەڵۆ درست خواهد شد و در بخشیدن شکوە و زیبایی بە مرکز شهر سقز همگان را شریک خواهد نمود.