نگاهی به مدیریت شهری شهردار کنونی سقز

قبل از هر چیز نوع مدیریت یک شهردار موفق را زمان تعیین می کند به عبارت دیگر برای قضاوت موفقیت یک شهردار به زمان نیاز داریم، ولیکن باید اذعان نمود که «مدیریت» یکی از ویژگی های کاملا لازم برای شهردار است شهردار چون به طور مستقیم از اعتبارات دولتی بهره مند نیست و بخش زیادی از بودجه های شهرداری از طریق مردم حاصل می شود می طلبد که ضمن اینکه بایستی افکار اقتصادی داشته باشد مؤلفه های اقتصادی را در صدر امورات خود قرار دهد و با دستگاههای اجرایی حاذقانه تعامل و ارتباط داشته باشد.

هنر و خلاقیت از ویژگی های بارز تمامی مدیران است، یقینا باید بر این اصل اعتقاد داشت که « مدیریت یک هنر است نه یک دانش…» سابقه تجربیات هنر و خلاقیت شهردار یا شهرداران موفق در شهرستان سقز بر کسی پوشیده نیست و آثار هنر آنها هنوز هم نگین وار بر سطح شهر می درخشد.

داشتن نظم و انضباط چهره شهر، و میادینی که نماد زینت و آذین هر شهر است بستگی به ذوق و استعداد ذاتی هر شهردار دارد. در گوشه و کنار این شهر هنوز هم آثار نازیب و بد منظری به چشم می خورد حواشی شهر چون محلات قوخ ( به ویژه قسمت شمالی آن به سمت رود خانه که فضولات حیوانی و انسانی با منازل مسکونی و زندگی آنها ترکیب شده است ناشی از ضعف کارکرد نادرست و کم توجهی و بی مهری ادارات ذی ربط، ضمن ابتلا به برخی بیماری های گوارشی و پوستی، چهره نازیب و قبیحی را به این محله داده است و همچنین نخاله های دپو شده و فضله و سرگین حیوانی شکل و شمایل شهری را از این محله به زوال کشانده است.

برخی محله های دیگر مانند صالح آباد که برخی قسمتهای آن هنوز چهره آبادی به خود گرفته است منازل مسکونی، کوچه و خیابانها، جداول، فضای سبز و پارک ، محل جمع آوری زباله و… مکنون از دید مسئولین و محروم از امکانات شهری است. به نظر می رسد محله های محروم( به اصطلاح پایین شهری) باید ارث محرومیت را به سینه بمالند و چون بی بهره از امکانات خاص شهری هستند اجبارا خود را با این شرایط وفق داده اند کوچه های برخی از این محله ها دیربازی است آثار تسطیح و اسفالت را به خود ندیده اند در فصول بارندگی معضل گل و لای چهره این محله ها را چنان بد ریخت می کند که بی مشابه به روستاهای دور افتاده شهر نیست، متأسفانه امکاناتی چون فضای آموزشی، بهداشت، تنظیف، فضای سبز، حمل و نقل و دیگر امکانات خاص در این محله ها هنوز هم چهره غریبی دارد.

شهردار بایستی همگام با توسعه شهری و پی بردن به نقش برنامه ریزی شهری در ارتباط با آن و توجه به اصول و ارکان توسعه، دید وسیعی داشته و متناسب با توانایی و خلاقیت خود و تعامل با ابر مدیران شهرهای موفق، و نخبه گان برنامه ریزی شهری و تسلط و انعطاف بر بودجه و امور مالی خود، برنامه های شهری را مدیریت نماید.

لازم به ذکر است در باب نقد و رخنه سخنی با آتشنشانی شهرستان سقز نیز داشته باشیم، این سیستم به نوعی از ستاد بحران باید از آن یاد شود تنها مجموعه ای که با جان و مال مردم سر و کار دارند، کوتاهی کردن و سستی و عدم جدیت در این امر حیاتی ممکن است خساراتی جبران ناپذیر مالی و جانی در پی داشته باشد به لحاظ اهمیت موضوع چنین نیروهایی باید پیوسته در حالت آماده باش قرار بگیرند و سوای دیگر نیروهای شهرداری، متناسب با ضرورت کار بایستی افراد خاصی چنین رسالت خطیری را بر عهده بگیرند و برای جذب چنین افرادی لازم است گزینش سختی به عمل آید.

نیروهای آتش نشانی باید داری نیروهای زبده، ورزیده، آمادگی روحی و جسمانی و مبری از هر نوع بیماری روحی و جسمی می توانند مفید عمل کنند. اصولا راننده های چالاک و مجرب و جوان و در عین حال با آمادگی جسمانی عالی برای چنین پستی گمارده می شوند اهمال در جذب نیروهای چنین سیستمی خیانت عینی به مردم تلقی می شود، هدف از سخن گفتن در مورد این واحد حساس، دلایلی است که گاها شنیده می شود برخی از نیروهای شهرداری در بخش های مختلف که از نظر روحی، جسمی وقلبی… وضعیت مساعدی ندارند به این بخش انتقال می یابند که این رویه و شکل مدیریتی نه تنها قابل توجیه نیست به نوعی تعرض و خیانت کردن در حق مردم است.‌

تنها راهکارهایی که می تواند ریشه های یک سازمان را ستبر و تنومند نماید توجه به ساختار درونی آن سازمان می باشد، رویکرد مدیرانی که درونگرا باشند یعنی عوامل درونی آن سازمان را بهبود ببخشد قطعا عملکردی کارا خواهند داشت، سازمان یا هر اداره ای که درون آن فاسد، ناکارآمد، رانت و پارتی بازی و… باشد نخواهد توانست بازتاب قابل قبولی داشته باشد، امروزه بیشتر ادارت ما علی رغم ضوابطی که باید عمل کنند و غافل از کارکرد نیروهای انسانی درون سازمانی و عدم داشتن آموزه های علمی، عملی، تکریم … از عملکرد مطلوبی برخوردار نیستند.

مهمترین و بالاترین مدیر هر شهر، شهرداری است که این وظیفه خطیر و حساس مستلزم توانایی، آگاهی و تخصص ویژه است، انتخاب شهردار معمولا به دو شیوه صورت می گیرد یا بی واسطه توسط مردم و شهروندان آن شهر صورت می گیرد یا توسط شورا انتخاب می شود که در حال حاضر در ایران اهم وظایف شورا انتخاب شهردار شایسته است که صرف نظر از هر نوع وابستگی تیمی و بدون مداخله هر نوع مقامی، صرفا بر اساس توانایی،لیاقت، انگیزه، دارا بودن شاخصهای مدیریتی و سوابق و فعالیتهایی که به ویژه در حوزه شهری داشته است، باید گزینش گردد.

با عطف تاریخی و اذعان بر اینکه شهر سقز تمدنی چند هزار ساله دارد و از نظر فرهنگی، اجتماعی بن مایه ای قوی و قطوری را در تاریخ ثبت نموده است شکی نیست و همواره به عنوان تاجی زرین و پرافتخار از این شهر یاد می شود، با تأمل بر این اوصاف تقریبا می توان گفت شهرستان سقز به ندرت شاهد شهرداری موفق و دانا بوده است و اگر هم اندک مدیرانی در این شهر به عنوان شهردار برتر انتخاب شده اند به علت فعالیتهای تیمی برخی مدیران مافوق از خدمات شایسته این مدیران برتر امتناع می نمایند.

“سقز دومین شهر بزرگ استان کردستان است که در سال های ۸۶ تا ۹۲ رکوردزن کسب جوایز برترین ها در نمایشگاه های جامع مدیریت شهری و دستاوردهای شهرداری های کشور بوده است”

جمله فوق سر آغاز رسانه هایی بود که در زمان تصدی شهردار دلسوز و توانا جناب « عثمان رحیمی» نوشته شده است، خدمات و فعالیتهای منحصر به فرد این شهردار موفق هنوز هم بر بوم این شهر می درخشد، و هنوز هم نام و یاد این شهردار مردمی زبانزد عام و خاص است که امید بر آنیم از خدمات و خلاقیتهای ارزنده این مدیر هوشمند در جهت توسعه و پیشبرد این شهرستان بهرمند گردیم.

شهردار عمود ، ستون و تکیه گاه یک شهر است، اهتمام جهت انتخاب شهرداری توانمند اصلی ترین وظایف شورا می باشد، بی دقتی و بلاهت نمودن در انتخاب شهردار ظلمی در حق مردم و اقدامی برای فرسوده نمودن ستونهای مدیریت شهری است. در صورتی که اعضای شورای شهر تخصص کافی در زمینه مدیریت شهری نداشته باشند و نتوانند متوازن با توسعه و پیشبرد شهری حرکت کنند همواره شهر در مسیر ریزش و فروپاشی هنجاری قرار می گیرد وضعیتی که در حال حاضر داریم تجربه می کنیم اعضایی که نه تنها هیچ تعامل و اتحادی با خود ندارند با اصلی ترین واحد مدیریت شهری یعنی شهردار توازن و تعاملی دیده نمی شود و تعامی وار سلسله مدیریت شهری را به عهده گرفته اند، تقریبا می توان اذعان نمود در هیچ دوره ای از انتخابات شورا نتوانسته ایم شورایی منظم و موزون داشته باشیم، یا هیچ برنامه ای برای شهر نداشته اند یا اینکه با برنامه ریزی های تهی و کارشناسی نشده شیرازه شهر را از هم گسسته و راه اصلح مدیریت شهری را به زوال کشانده اند، مثل حکم‌ آب در غربال پیمودن مثل آشنای موضوع ماست.

به یاد دارم روی تیزر تبلیغاتی یکی از منتخبین شورا نوشته بودند: آن مرد آمد…

یا هر نوع اسطوره سازی که بتواند احساس مردم را مورد هدف قرار دهد ،گاهی با تبلیغات بی اساس و کاملا سفسطه چنین اشخاصی بدون دارا بودن حداقلی از ویژگیهای شورا ، سرانجام خلق میگردد تا فاجعه ای دیگر از زنجیره فجایع شورا و شهرداری را بیافریند. در بحبوحه داغ انتخابات هر کس به گونه ای تمارضی و تظاهری خود را حامی و خادم مردم وعید میداد:

یکی فریاد زنان شورای ادوار قبلی را تخریب می نمود و‌ با مخدوش و انگ دادن به دیگر شخصیتها، خود را الگو‌‌ی خدمت گذاری اعلام مینمود.

عده ای دیگر با اعتماد به نفس کامل روی سکوی داغ تبلیغاتی خود آشکارا به مردم اعلام میکردند ما با هدف خدمت و توسعه شهری به صحن شورای شهر پا میگذاریم در غیر اینصورت خود را به دار خواهیم آویخت.

چنین تبلیغاتی صرفا جهت برانگیختن احساسات مردم اظهار میگردد. چنین افرادی هر گاه بخواهند موقعیتی برای خود کسب کنند، به مقام و منصبی چشم دوخته اند و قبل از گذشتن خرشان از پل مراد، ساعت ها و روزها در متون ارزشمند ادبی و اخلاقی غور نموده و سخنانی نغز، لطیف، ارزشمند و برانگیزاننده را انتخاب کرده و با بیانی غرا ایراد می کنند و نظر مردم ساده و بی آلایش را به سوی خود یا فرد مورد نظر خویش جلب می کنند به قول شاعر که می فرماید:

بزرگی سراسر به گفتار نیست

دو صد گفته چون نیم کردار نیست

چنین سبک سخنرانی بیشتر خاص زمان انتخابات است و فقط عده ای خاص که متأسفانه کم هم نیستند باور می کنند همین گروه سامع به ابزاری تبدیل شده اند که در سایر انتخابات به گونه ای دیگر باورهای آنها در جهت خلق شخصی یا اشخاص دیگر تغذیه میگردد.

سرانجام اعضای دوره پنجم انتخابات شورای شهر با چنین تبلیغاتی بر کرسی نشستند، این اعضا در آغاز شروع به کار خود با شعار و رویکرد توسعه متوازن شهری و توزیع عادلانه خدمات در متن و حاشیه شهر شروع به کار کردند که متأسفانه چنین رویکردی صرفا در قالب سخن و شعار ایراد گردید یا اینکه شاید هنوز زمان استحداث چنین رویکردی فراهم نشده است.

پس از تثبیت و پابرجایی کار شورای شهر، ضمن کنکاش و رایزنی با مدیران و دیگر رؤسای مجرب شهری، و بحث و تبادل نظر با رأی اکثریت شورا سرانجام جناب « چیا صالحی بابامیری » به عنوان شهردار شهر سقز انتخاب گردید. اگر چه عملکرد هر مدیر یا شهردار در طول زمان مدیریت هویدا می شود ولیکن با نگاهی به شخصیت والای شهردار کنونی در مسئله فرهنگ سازی و دانش محور و اخلاقی وارسته و بینشی برآمده از آموزه های علمی آمیخته با فرهنگ به تعالی رسیده است بلاشک در زمینه مدیریت شهری می تواند نقطه عطفی برای این شهرستان باشد.

جناب چیا صالحی بابامیری دارای مدرک دکتری جغرافیای انسانی، ۲۰ سال سابقه تدریس و ۲ سال تجربه مدیریت در دبیرستان های سقز، عضو شورای شهر سقز دوره دوم(مسئول کمسیون عمران) و همکاری با مهندسین مشاور به عنوان کارشناس و مدیر پروژه انجام وظیفه نموده اند، و تهیه طرحهای مطالعاتی در حوزه برنامه ریزی شهری، راهکارهای افزایش درآمدهای شهرداری ها و…، تهیه طرح های هادی روستایی و گردشگری، ارائه مقالات علمی-پژوهشی در نشریات معتبر، تدوین کتاب (شهرهای میانه اندام و تحولات روستاهای پیرامونی) و… از جمله سوابق پژوهش و مطالعاتی شهردار جدید سقز است.

با نگاهی ژرف و مو شکافانه به اقدامات و فعالیتهای شهردار فعلی و راهکارهای آتی ایشان برای رفع نواقص متن و حواشی شهر و سایر پروژه های عمرانی دیدی منصفانه به پیشرفت فیزیکی شهر از تمام جوانب در میابیم که مدیریتی رفیع و حساب شده در این شهر حاکم است.

کاملا بدیهی است که شهردار کنونی تنها وزنه ای می باشد مسیر ترقی و توسعه عمرانی و آبادانی شهر را دنبال می کند و با الهام گرفتن از شهرداران موفق و افکار خرد جمعی تلاش میکند سیمای شهر را از حالت پلاسیدگی و افسردگی پیشین خارج نماید و با رویکرد توسعه متوازن و عدالت محور پیش می رود و با آگاهی از پتانسیلهای غنی این شهر در راستای تمدن و فرهنگ دیرینه اش ذات واقعی سقز را با اذهان عمومی هماهنگ نماید.

ساختار این روند و رویکرد شهردار فعلی نیاز به زمان و مهمتر از همه رفع سوءظن و وهمناکی تعمدی تیم شورا با شهردار است، اعضای شورای شهر با نظر بیشتر به وظایف اصلح خود که همانا تعامل و تعادل نگه داشتن همکاری جدی با شهردار باید باشد نه اینکه با حالت خصمانه و تحت فشار قرار دادن ایشان خواستار اصلاحات و ترمیم وضعیت اسفناک شهرداری پیشین باشند، اعضای شورا و شهرداری پیشین شهرداری را به حالت ناگوار و وخیمی کشاندند که به این راحتی که شورا انتظار دارد قابل مرمت نیست، اعضای شورا بایستی خود را بدنه اصلی شهرداری ملحوظ نماید و شوری مجدانه با شهردار داشته باشند.

مهلت ضرب الاجل خواستن شورا از شهردار جهت اصلاحات و استیفای حقوق تضییع شده شهرداری در سایر پروژه های عمرانی و… طرحی تعاملی و همفکری با شهردار نیست بلکه چالشی است برای اتساع مجرای استیضاح و برکناری شهردار است که صرفا به گمان خودشان اقدامی گستاخانه را در اذهان عمومی به ثبت خواهند رساند.

همگان اطلاع دارند که مجموعه شورا و شهرداری پیشین لاجرم با تمام نوافص ، کم کاری و کار نشده تحویل شهردار فعلی گردید یقینا باید اذعان نمود نه تنها یکایک اعضای شورای فعلی بلکه هیچ مدیری نخواهد توانست شرایط حاد وخامت شهرداری را به شرایط عادی ( در بازه زمانی خواسته شده) برگردانند، استیفای بدهی های هنگفت شهرداری، رفع رانت و پارتی بازیهای عوامل اجرایی شهردای، سامان دادن و تخصصی نمودن نیروهای انسانی، تعدیل نمودن نیروهای ناکارآمد و …

مستلزم زمانی متعارف و متعادل و شورایی کارآزموده و شهرداری ساعی و قاطع است کما اینکه اعضای شورای پنجم متمایل به وظایف عینی خود که همانا شور و تعامل ملموسی با شهردار نیستند نیاز به تدبیری هوشمندانه از سوی شهردار است که این روند با اقدامات و راهکارهای مدیریتی توسط شهردار فعلی قابل اغماض نیست، با تمام این جنجالها و چالشها شهردار فعلی همچنان با گامهای استواری پیش می رود، از شگردها و راهکارهای ایشان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. رویکردی درونگرا و کنترل و نظارت کامل بر نیروهای اداری به ویژه معاونت مالی و خدمات شهری

۲.تعدیل بدهی های هنگفت شهرداری و برداشتن گامهای قاطعی در جهت استیفای حقوق تضییع شده شهرداری

۳. تلاش مجدانه در جهت شروع پروژه های عمرانی

۴. تکاپو و جدیت در ارائه طرحهای سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذار

۵. تعدیل و حذف راننده های شورا و شهردار و گماشتن آنها در دیگر امورات شهری

۶. جلوگیری از مداخله دیگران در انجام اقدامات و راهکارهای خود

۷. جلوگیری از رانت و پارتی بازی و اشخاص اهل رانت به مجموعه مشاوران

۸. سلامت کامل مالی و اداری و ایجاد نظم و هنجار اداری

۹. اهمیت و احترام به تکریم ارباب رجوع و تسریع در انجام امورات ارباب رجوع

۱۰. رایزنی و مشاوره با نخبه های عرصه مدیریت شهری و شهردارهای برتر کشوری

۱۱. روابط سالم با دیگر ادارات شهری به ویژه فرمانداری

۱۲. اهتمام در جهت راهکارهای افزایش درآمد شهرداری

۱۳.ساماندهی و تخصصی کردن نیروهای بخشهای مختلف شهرداری بر اساس لیاقت و توانایی

۱۴. زیر سازی و آسفالت زیر گذر پل آیچی جهت تسهیل در تردد خودروهای قبرستان آیچی

۱۵. لکه گیری کلیه کوچه ها و خیابان ها

۱۶. آسفالت خیابان ۲۴ متری جلوی بیمارستان جدید از میدان مکریان به طرف بهارستان و خیابان های فرعی تاز آباد و لاین جدید جاده بوکان.

در واقع تحقق موارد فوق مستلزم ارتباط تنگاتنگ اعضای شورا با شهردار است، در صورتی که شورا اشرافیت کاملی بر وظایف خود و بر موانع و مشکلات موجود در عرصه های مختلف شهری نداشته باشند، ناهنجاریها و مشکلات شهری بیش از پیش بر صحن مدیریت شهری خلأ ایجاد خواهد کرد،

اکنون پس از گذشت حداقل دو دهه از آغاز به کار شوراها هنوز ادبیات کار شورایی معناي حقيقی به خود نگرفته است، آنچه بسيار مورد توجه است، شوراهای شهر و روستا باید در فرایندشناسی توسعه اقتصادی و اجتماعی جایگاه خود را بیابند، همین فقدان تئوری و عدم انسجام و اجماع در خصوص جایگاه شوراهاست که به اظهار نظرهای متفاوت و گاه متناقض دامن می زند و این نهاد مردمی و مهم را بر خلاف فلسفه وجودی خود به سلیقه دولت وابسته می سازد، لاجرم اینکه در چنین شرایطی تنها یک شهردار موفق و لایق که چیرگی کامل بر سطوح مختلف شهری را دارد و با استیلای کامل بر قوانین شهرداری ها و اعتماد به نفس و دانش خود، می تواند اهرم توسعه شهری را به دست گیرد.

دکتر چیا صالحی بابامیری از شخصیت های والا و توانگر در امور شهری این شهرستان می باشد، بنابراین با اتکاء بر قابلیتها و استعدادهای ایشان امید بر آنیم با منشأ خدمات ارزنده شاهد رونق و توسعه بیشتر زیرساختهای این شهر باشیم.

نویسنده|بهنام نیک سرشت