یک قدم مانده به مهر؛
نگاهی به مشکلات آموزش و پرورش در آستانه سال تحصیلی

بر اساس اعلام وزارت آموزش و پروش، روز شنبه دوم مهرماه اولین روز از آغاز سال تحصیلی است، اما میزان آمادگی برای این رویداد مهم در میان خانوادهها، آموزش و پرورش و سایر نهادها به چه میزان است؟
خانوادهها مطابق هر سال از اوایل و یا اواسط شهریور برخی آمادهسازیها را برای فرزندان خود انجام میدهند. تهیه لباس، کیف، کفش، کتاب، سرویس مدارس و … از جمله این موارد است. اما همانگونه که پیشتر واکاوی در یک گزارش به آن پرداخت، بخشی از خانوادهها در تأمین مخارج شروع سال تحصیلی درماندهاند که البته جای خالی این موضوع را تا حدودی انجمنهای خیریه پُر کردهاند.
شهرداری نیز ازجمله نهادهای درگیر در این موضوع است که در این راستا اقدام به خط کشی محل عبور عابر پیاده، رنگآمیزی و نصب علایمی ایمنی در مسیرهای منتهی به مدارس سطح شهر کرده است.
اما بخش عمده این آمادهسازیها بر عهده آموزش و پرورش است. انجام ثبتنام، تأمین نیروی انسانی، تأمین کلاسهای درس و … ازجمله این موارد است. اگرچه در سالهای اخیر شاهد احداث برخی مدارس خیّرساز بودیم اما این روزها آمارهای نگران کنندهای از وضعیت مدارس تخریبی، تعداد زیاد دانشآموزان در کلاسهای درس و ترک تحصیل و… به گوش میرسد!
در موضوع ثبتنام، مدیرکل آموزش و پرورش استان کردستان گفته است “تاکنون ۹۷.۲۷ درصد دانشآموزان استان برای سال تحصیلی جدید ثبتنام قطعی کردهاند و باقی دانشآموزان تجدیدیهای شهریور ماه هستند که نتایج آنان اعلام نشده است”.
ناظمیجلال همچنین پیشبینی کرده است که “۲۸۶ هزار و ۳۴۷ دانشآموز در استان در ۱۲ هزار و ۵۳۶ کلاس درس، مشغول به تحصیل شوند”. مدیرکل، آمار خروجی و بازنشستگان آموزش و پرورش استان را ۲ هزار و ۶۳۴ نفر و ورودی و استخدامیها را ۷۷۲ نفر عنوان و افزوده است: نیاز استان به نیروی انسانی ۲۰ هزار و ۲۰۰ نفر است که سه هزار و ۴۶ نفر کمبود نیرو داریم”.
اما در سقز وضعیت چگونه است؟ با اینکه علیرغم تماسهای مکرر، امکان گفتگو با رئیس آموزش و پرورش سقز برای ما فراهم نشد، اما برخی منابع خبری و مشاهدات میدانی واکاوی از تشدید وضعیت نامناسب آموزش و پرورش در زمینه تأمین نیرو، مدارس تخریبی، احتمال ترک تحصیل دانشآموزان و … خبر میدهند.
به گفته یک منبع مطلع، با اینکه در خردادماه با فرض قبولی همه دانشآموزان، تمامی آنها در سامانه سیدا ثبتنام شدهاند، اما هم موارد تجدیدی (به خاطر شرایط کرونا در دو سال گذشته) و هم کسانی که برای کتاب ثبتنام نکردهاند قریب به ۱۰ درصد است که البته در روزهای آینده با اتمام امتحانات شهریور این آمار کاهش مییابد، اما عدم ثبتنام برای خرید کتاب موضوعی نیست که بتوان راحت از کنار آن گذشت.
از طرفی، اذعان خود مسئولان به اینکه ۴۷ درصد فضاهای آموزشی سقز یا تخریبی هستند و یا در حال تخریب شدن و فرسودگی هستند” خود مؤید وضعیت نامناسب فضاهای آموزشی است و این وضعیت در برخی مدارس پُرجمعیت غیر قابل انکار است. نبود مدارس شبانهروزی در بخش زیادی از روستاهای بزرگ جهت پوشش روستاهای اقماری در سطح روستاها و نیز حضور پُر تعداد دانشآموزان در برخی کلاسهای درس در مدارس شهری که گاهی تا ۴۰ نفر نیز میرود دلیلی دیگر بر این موضوع است.
بازنشسته شدن تعدادی از معلمان و عدم جذب نیرو به همان تعداد نشان از کمبود شدید نیرو در آموزش و پرورش است. به گفته منابع مطلع، تنها در میان معلمان متوسطه اول و دوم بیش از ۱۲۰ نفر بازنشسته شدهاند که قطعا این میزان نیرو جذب نشده است. احتمالا همچون سالهای گذشته با افزایش تعداد دانشآموزان در کلاسها، اضافه کاری معلمان و یا نیروهای خرید خدمت کمبود را جبران نمایند که خود یک نو دیگر از آسیب است.
شاید بتوان گفت وضعیت در زیویه مقداری متفاوتتر باشد. در آموزش و پرورش این منطقه در سال جاری ۵۰ نفر بازنشسته و یا منتقل شدهاند اما به همان تعداد نیرو (۲۹ نفر از دانشگاه فرهنگیان، ۱۷ نفر استخدام ماده ۲۸ و ۵ نفر امریه) جذب شدهاند. این را رئیس آموزش و پرورش زیویه به واکاوی گفت. علیپور افزود: برای ۵ هزار و ۴۵۰ دانشآموز این منطقه ۱۵۰ مدرسه (۱۱۹ مدرسه ابتدایی، ۲۲ متوسطه و ۸ شبانهروزی) فعال هستند که البته مشکلاتی از جمله مدارس قدیمی و یا کانکسی (۲ مورد) وجود دارد که این از مشکلات این منطقه به دلیل دوری و صعبالعبور بودن منطقه است اما تلاش بر این است با اقناع والدین، هیچ دانشآموزی از تحصیل باز نماند.
این تنها گوشهای از مشکلات آموزش و پرورش سقز است. قطعا کسانی که خود در این حوزه هستند و یا یه نحوی با آن سر و کار دارند (والدین، معلمان و حتی دانشآموزان) درک بهتری از شرایط و وضعیت موجود دارند. شما نیز میتوانید از این مشکلات برای ما بگویید.