جشنواره تئاتر کردی سقز “دوسالانه” شود؟!
پرویزاحمدی|نویسنده و کارگردان تئاتر
اخیراً مطلبی با این عنوان از سوی یکی از خبرنگاران سقزی (آقای ابراهیم محمد‌حسینی) در رابطه با برگزاری جشنواره تئاتر کردی سقز و در حاشیه آن جشنواره تئاتر خیابانی مریوان نگاشته شده است. نوشته مذکور در سایتها و کانالهای خبری تحت عنوان نقد فرهنگی منتشر شده است. اما در طرح موضوع، محتوا و بکارگیری استدلالها برخلاف عنوانش چندان درخور اعتنا نیست. با این حال آنچه آن مطلب را قابل تٲمل نموده نه خود نوشتار، بلکه جایگاه نویسنده آن به عنوان؛ خبرنگار ، دبیراجرایی ششمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان و رئیس پیشین اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
ابراهیم حسینی با تکیه بر استدلالهایی همچون؛ کمبود اعتبار و بودجه، جشنواره‌زده شدن هنرمندان(!)، اختصاص زمان کافی جهت انجام پژوهشی در زمینه کاستی‌های جشنواره و برپایی عدالت فرهنگی به منظور پرداختن به سایر گرایش‌های هنری در نتیجه‌گیری نهایی خود، باتکیه بر جایگاه مدیریتی پیشینش چنین حکمی را صادر می‌کند؛ “جشنواره تئاتر کردی [باید] دوسالانه شود”. ایده‌ای که در گذشته هم از سوی برخی از مدیران و مشاوران‌شان مطرح میشد، اما همواره مقاومت کنش‌گران حوزه تئاتر کردی را دربرداشت. نوشته آقای حسینی با طرح مجدد آن ایده ناخودآگاه خواننده را به دوران “دولت مهرورز” ارجاع می‌دهد. گویا خود ایشان هم در همان دوران مسئولیت فرهنگی داشته‌اند. دورانی که مدیرانش با فرافکنی ناکارآمدی و عدم شناخت حوزه مسئولیت خود (فرهنگ) بر مسائلی همچون کمبود بودجه و اعتبار، و طرح استدلالهایی مشابه آنچه در سطور بالا اشاره شد در صدد ممانعت از برپایی منظم رویدادهای فرهنگی-هنری موثر در کوتاه مدت و حذف تدریجی آن در درازمدت بودند. امری که جشنواره تئاتر کردی سقز هم از آن بی‌نصیب نبود، به گونه‌ای که در دو بازه‌ی زمانی سه‌ساله (سالهای ۸۴ تا ۸۷) و دوساله (سالهای ۹۱و۹۲) در جریان یکی از تاثیرگذارترین حوزه‌های فرهنگی کردستان (جشنواره تئاتر کردی) وقفه ایجاد نمود که نهایتاً سبب ایجاد گسستی تاثیرگذار در میان کنش‌گران عرصه فرهنگ و سیاست‌گذاران این حوزه شد.
بر این اساس این جستار با طرح مواردی در زمینه برگزاری جشنواره تئاتر کردی سقز برآن است طرح پیشنهادی حسینی را اندکی مورد تٲمل قرار دهد.
نوشته ابراهیم حسینی با سلب مسئولیت ضمنی از مدیران و مسئولان در زمینه کمبودها و ضعف‌ها (عدم اعتبار کافی – کمبود فضاهای سخت‌افزاری همچون سالن) و با طرح ایده برگزاری دوسالانه جشنواره تئاتر کردی، صورت‌مسئله را نشانه رفته است. حال آنکه در بیشتر ممالک بسترسازی و ایجاد زیرساختهای مناسب جهت پرداختن به امر فرهنگ وظیفه مدیران و متولیان آن عرصه است تا کنش‌گران این حوزه در فضایی آرام و به دور از مسائل حاشیه‌ای صرفاً درگیر تولید هنری شوند و از این طریق یاریگر اعتلای فرهنگ عمومی خود باشند.
آنچه جای تٲمل بیشتر است؛ نمایندگی نمودن عنوان خبرنگار-منتقد توسط نویسنده آن مطلب می‌باشد، اما از قرار معلوم هیچگونه اشرافی بر موضوع مطروحه خود ندارد. چراکه اگر تنها به تورق ویژه‌نامه چاپی دوره پانزدهم هم اکتفا میکرد (حال آنکه به بهانه کمبود اعتبارات ویژه‌نامه الکترونیکی را به جای چاپی پیشنهاد می‌کند!) در صفحه پایانی بولتن جشنواره با تصویر نامه‌ای از سوی مدیرکل هنرهای نمایشی کشور خطاب به مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان کردستان مواجه میشد که خبر از موافقت با درج جشنواره کردی در تقویم سالیانه آن اداره‌کل جهت حمایت از برگزاری منظم و سالیانه جشنواره کردی می‌دهد. امری که مطالبه چندین ساله هنرمندان تئاتر کردی است؛ هرچند خود آن نامه نیز محل پرسش و واکاوی‌ست که در جایی دیگر باید به آن پرداخت اما مسئولین و مدیران وقت می‌توانند با استفاده از فرصت بوجود آمده بسترهای لازم جهت حفظ و ارتقا سطح کیفی جشنواره را فراهم نمایند. تا نهایتاً از ظرفیت‌های این رویداد همچون شاخصی فرهنگی نهایت بهره را که همان خیر عمومی است داشته باشند.
اما پیشنهاد برگزاری دوسالانه جشنواره می‌تواند این فرصت را به مخاطره اندازد، چراکه با تجربه‌ای که از دو دوره وقفه در روند برگزاری جشنواره تئاتر کردی در خاطره فعالین این عرصه برجای مانده، به یقین میتوان گفت این ایده نه تنها باعث بالارفتن سطح کیفی جشنواره نمی‌شود، بلکه موجبات رکود و به حاشیه رفتن آن در دراز مدت را فراهم می‌آورد.
در زمینه عدم اجرای عمومی مستمر آثار نمایشی در سطح استان هم که مطلب مذکور همچون آسیبی به آن پرداخته است، لازم به ذکر است که در سال ۱۳۹۷ در شهرستان سقز به غیر از یکی دوکار اجرا شده در زمینه طنز آن هم در نازلترین سطح (بیشتر به منظور سرگرمی) و همچنین یکی دو اثر در حوزه تئاتر کودک و نوجوان، تنها دو تئاتر
(زەماوەنی خوێن و بەردە قارەمان) با داشتن حداقل استانداردهای نمایشی در مجموع به مدت ۱۳ شب (!) در شهرستان سقز اجرا شده است.(سایر شهرهای استان نیز وضعیتی مشابه دارند!) که هردوی این آثار هم کارهای ارائه شده در دو دوره اخیر جشنواره تئاتر کردی سقز بوده‌اند. امری که نشان از تاثیرگذاری این جشنواره بر تولیدات فرهنگی -هنری منطقه دارد.
در نهایت میتوان چنین استنباط نمود که مطلب ذکر رفته بیشتر برآیند ذهن و موضعی سازمانی بوده که ماهیت یک پروژه فرهنگی-هنری را صرفا از منظری بوروکراسانه مورد بحث قرار داده و با طرح پیشنهادهایی در حوزه مدیریت و نحوه برگزاری جشنواره ازجمله انتخاب دبیر و اعضای ستاد برگزاری (جشنواره تئاتر کردی در این زمینه دارای آئین‌نامه مدون می‌باشد!) فرآیند برگزاری این رویداد را در سطح روابط ساده اداری تقلیل داده است.
باید اذعان نمود وجود ضعف و کاستی در برپایی هر اتفاق فرهنگی امری اجتناب‌ناپذیر است که می‌شود با کندوکاو اصولی از سوی متولیان و خبرگان آن عرصه، در مسیر بهبود آن حرکت کرد.
